Lừa đảo mạo danh Công an xã yêu cầu làm thủ tục VNeID

Tin tưởng vì người gọi tỏ ra quá chuyên nghiệp

Đầu tháng 9.2025, chị Trần Thị Nga (tên nhân vật đã thay đổi, trú tại Hà Nội) nhận được một cuộc gọi từ số điện thoại lạ. Người bên kia đọc chính xác tên, tuổi, địa chỉ của chị; đồng thời tự xưng là Công an xã nơi chị sinh sống. Người này cho biết, mã định danh VNeID của con trai chị không cập nhật được vào hộ khẩu, cần phải làm thủ tục chỉnh sửa.

Ban đầu chị nghi ngờ, nhưng người gọi tỏ ra rất chuyên nghiệp, hướng dẫn chị từng bước, nói rõ phụ huynh cần mang thẻ Căn cước, giấy khai sinh của con lên Công an xã để làm thủ tục. “Đối tượng còn đọc chính xác cả tên, tuổi của con trai tôi. Đồng thời dặn tôi trước khi đến thì phải gọi vào số điện thoại của một đồng chí Công an xã khác tên là Minh để được cấp mã hồ sơ. Tôi nghĩ chắc là Công an xã thật thì thủ tục mới nhanh gọn, chi phí nhỏ, còn đỡ mất công đi lại nhiều lần” - chị Nga kể.

Sau đó, đối tượng hướng dẫn chị quét mã QR để “đóng lệ phí xử lý hồ sơ” với số tiền chỉ 5.000 đồng.

Lúc đó chị Nga nghĩ 5.000 đồng thì không đáng ngại nên làm theo. Sau đó, chúng yêu cầu chị cho quét mặt để đối chiếu khuôn mặt với mã định danh, rồi chỉ ngay sau vài phút, gần 20 triệu đồng bốc hơi khỏi thẻ. Sau cú sốc, chị Nga trình báo Công an địa phương, liên hệ ngân hàng để khóa thẻ. "Mọi thứ diễn ra quá nhanh, đã từng đọc quá nhiều thông tin cảnh báo nhưng tôi chưa từng nghĩ mình trở thành nạn nhân của chiêu lừa đảo này. Đến bây giờ tôi vẫn còn cảm thấy sợ hãi" - chị Nga tâm sự.

Chuyên gia Tội phạm học, TS Đào Trung Hiếu đã chỉ ra 3 điểm yếu tâm lý của nạn nhân bị lừa đảo thường bị kẻ xấu khai thác, đó là lòng tham, sự thiếu hiểu biết và nỗi sợ hãi. Ông chỉ ra một thủ đoạn rất phổ biến là mạo danh cán bộ Công an, kiểm sát viên, tòa án, giả danh ngân hàng, gửi link chứa mã độc.

"Tại sao cơ quan chức năng, các chuyên gia, báo chí truyền thông liên tục cảnh báo nhưng số nạn nhân vẫn tiếp tục tăng, đặc biệt là bị lừa qua các hình thức rất cũ? Người Việt chúng ta nhiều khi thờ ơ với các nguy cơ về an ninh an toàn. Họ không đọc những cảnh báo đó, nghĩ rằng việc đó xảy ra với ai chứ chắc nó chừa mình ra" - TS Đào Trung Hiếu chia sẻ.

Gợi ý đối tượng lừa đảo nói về bản thân càng nhiều, càng tốt

Bộ Công an đã đưa ra cách nhận biết các thủ đoạn giả danh Công an và vận dụng một số cách nhận biết chúng.

Quan sát về mặt hình thức bên ngoài là cách đơn giản nhất để phát hiện các đối tượng giả danh Công an. Các đối tượng giả danh Công an thường sử dụng trang phục không đồng bộ, không đúng quy định, công cụ hỗ trợ, số hiệu, giấy tờ của ngành Công an không đúng quy định.

Trong trường hợp này, người dân chỉ cần quan sát thái độ, cách thể hiện, tư thế, lễ tiết, tác phong, cử chỉ có thể phân biệt được họ là Công an thật hay giả. Đối tượng giả danh Công an luôn cố tình để lộ một phần trang phục, khoe công cụ hỗ trợ như khóa số 8, dùi cui, súng... Nếu chưa có cơ sở xác định họ giả danh Công an, còn nghi ngờ, cần kết hợp với các cách thức khác để kiểm tra. Tuy nhiên, cần chú ý đề cao cảnh giác, chỉ nghe họ nói, không làm theo họ.

Nếu nghi ngờ một người giả danh Công an cần phải khéo léo gợi mở để họ nói về lĩnh vực công tác của mình càng nhiều càng tốt vì càng nói nhiều đối tượng càng bộc lộ sơ hở. Có thể hỏi đối tượng những thông tin cơ bản như: Trước đây học trường nào, ở đâu? Điều kiện tuyển dụng vào ngành Công an thế nào? Đơn vị hiện tại địa chỉ ở đâu, lãnh đạo đơn vị là ai...

"Như vậy, để nhận biết đối tượng giả danh Công an, tránh bị các đối tượng này lừa đảo, người dân cần phải tìm hiểu những thủ đoạn phổ biến của loại đối tượng này, nâng cao cảnh giác, không vội tin đối tượng, vận dụng đồng bộ một số cách nhận biết, kiểm tra, đánh giá để xác định và có cách xử lý hiệu quả nhất" - Bộ Công an thông tin.