Huyết áp tăng cao vào buổi sáng, hiểm họa thầm lặng với tim mạch
Huyết áp thường tăng cao nhất vào buổi sáng, gây nguy cơ tim mạch nghiêm trọng. Chuyên gia Đại học Oxford khuyến cáo theo dõi sát và điều chỉnh lối sống.
Vì sao huyết áp tăng vào buổi sáng? Ảnh: Thùy Dương
Vì sao huyết áp tăng vào buổi sáng?
Theo chu kỳ sinh học, khi mặt trời mọc, cơ thể tiết ra hormone cortisol để tạo sự tỉnh táo. Cortisol đồng thời làm mạch máu co lại, dẫn đến huyết áp tăng. Bác sĩ Amelia MacIntyre, chuyên gia tim mạch tại Đại học Oxford (Anh), lý giải: “Sự tăng huyết áp buổi sáng là phản ứng tự nhiên của cơ thể, nhưng ở người có bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường hoặc thận mạn tính, mức tăng này có thể vượt ngưỡng an toàn, gây hại cho tim và mạch máu".
Ở người trẻ khỏe, huyết áp thường giảm 10 - 20% vào ban đêm nhờ hormone melatonin và hệ thần kinh phó giao cảm. Tuy nhiên, ở người lớn tuổi, độ cứng động mạch, mất ngủ, căng thẳng, hoặc thói quen uống rượu buổi tối có thể khiến huyết áp sáng hôm sau tăng đột biến.
Khi nào cần lo lắng?
Một đợt tăng huyết áp nhẹ buổi sáng là bình thường, nhưng nếu huyết áp tâm thu luôn trên 130 mmHg sau khi thức dậy, nguy cơ tim mạch sẽ tăng đáng kể. Một nghiên cứu năm 2023 cho thấy, người bị tăng huyết áp có mức huyết áp sáng cao hơn 10 mmHg sẽ đối diện nguy cơ đột quỵ tăng 232% và nguy cơ tử vong do tim mạch tăng tới 270%.
Ngoài ra, không phải ai cũng trải qua “tăng huyết áp buổi sáng”. Khoảng 13% người lớn bị hiện tượng ngược lại: huyết áp giảm sâu vào sáng sớm nhưng lại duy trì cao vào ban đêm. Theo bác sĩ MacIntyre, tình trạng này “đặc biệt nguy hiểm vì gây tổn thương thầm lặng cho tim, thận và não, làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ và suy thận mạn tính".
Làm gì để bảo vệ sức khỏe tim mạch?
Các chuyên gia khuyến nghị người có nguy cơ nên đo huyết áp nhiều lần trong ngày, không chỉ đo buổi sáng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định gắn thiết bị theo dõi huyết áp 24 giờ để phát hiện biến động bất thường.
Để hạn chế tăng huyết áp sáng sớm, người bệnh cần:
Ăn uống cân bằng, hạn chế muối.
Ngủ đủ 7 - 9 giờ mỗi đêm.
Duy trì tập thể dục ít nhất 150 phút/tuần.
Giảm căng thẳng bằng thiền, yoga hoặc hít thở sâu.
Tránh rượu, đặc biệt là uống buổi tối.
Bác sĩ MacIntyre nhấn mạnh: “Theo dõi và kiểm soát huyết áp vào buổi sáng có thể cứu sống hàng triệu người mỗi năm, bởi phần lớn cơn đau tim và đột quỵ đều xảy ra trong giai đoạn này".
