Loại củ không tốt cho người bệnh sỏi thận
Với người mắc bệnh sỏi thận hoặc có nguy cơ cao hình thành sỏi, việc tiêu thụ củ dền thường xuyên lại có thể làm tăng nguy cơ tái phát sỏi.
Củ dền tuy bổ dưỡng nhưng chứa hàm lượng oxalat cao, là yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Ảnh: Thu Thủy.
Theo National Kidney Foundation (NKF), hơn 80% trường hợp sỏi thận hình thành từ canxi oxalat, một tinh thể muối khi kết hợp giữa canxi và oxalat trong nước tiểu.
Khi nồng độ oxalat cao, tinh thể này dễ kết tủa, bám vào thận và tạo thành sỏi. Củ dền là một trong những loại thực phẩm có hàm lượng oxalat rất cao, dao động khoảng 500-900 mg oxalat/100g củ tươi, cao gấp nhiều lần so với mức an toàn khuyến nghị (khoảng 50 mg/ngày cho người có tiền sử sỏi).
Báo cáo của Mayo Clinic chỉ ra, những người có khuynh hướng hình thành sỏi thận, đặc biệt là sỏi canxi oxalat, nên tránh ăn các thực phẩm giàu oxalat như củ dền, rau chân vịt, cải xoăn, hạt điều, sô-cô-la hoặc trà đen.
Cơ thể hấp thu oxalat từ củ dền rất nhanh, làm tăng nồng độ oxalat trong nước tiểu chỉ sau vài giờ.
Một nghiên cứu quy mô lớn đăng trên Clinical Journal of the American Society of Nephrology cho thấy, những người có chế độ ăn giàu thực phẩm chứa oxalat (trên 250 mg/ngày) có nguy cơ hình thành sỏi thận cao hơn 35% so với nhóm tiêu thụ dưới 100 mg/ngày.
Người có sỏi thận hoặc chức năng lọc thận suy giảm thường gặp khó khăn trong việc đào thải oxalat dư thừa. Khi oxalat tích tụ, chúng kết hợp với canxi tạo thành tinh thể sỏi, gây đau vùng lưng, tiểu buốt, hoặc thậm chí tắc nghẽn đường tiểu.
Tuy nhiên, củ dền không phải hoàn toàn “cấm kỵ”, nhưng người bệnh thận nên biết cách giới hạn và kết hợp hợp lý:
Giảm tần suất: Không nên ăn củ dền hoặc uống nước ép củ dền quá 1-2 lần/tuần.
Luộc kỹ và bỏ nước đầu: Oxalat có thể hòa tan trong nước, vì vậy luộc rồi đổ bỏ phần nước giúp giảm khoảng 30-40% lượng oxalat.
Ăn cùng thực phẩm giàu canxi tự nhiên như sữa chua, phô mai, rau cải xanh… giúp oxalat kết hợp với canxi trong ruột và được đào thải qua phân, thay vì hấp thu vào máu.
Uống đủ nước mỗi ngày (2-2,5 lít) để pha loãng nồng độ oxalat trong nước tiểu, giảm nguy cơ kết tinh sỏi.
Nếu muốn bổ sung chất chống ôxy hóa và hỗ trợ tuần hoàn, có thể thay củ dền bằng cà rốt, bí đỏ hoặc củ cải trắng - những loại củ giàu beta-caroten và kali nhưng ít oxalat hơn nhiều.
Những thực phẩm này giúp cải thiện chức năng mạch máu mà không làm tăng nguy cơ sỏi thận.
