Phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, nâng cao chất lượng nông sản

Khi gương điển hình trở thành động lực đổi thay

Trên dải đất biên cương Lạng Sơn, sản xuất nông nghiệp vẫn là sinh kế chủ yếu của phần lớn hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Khí hậu khắc nghiệt, địa hình đồi núi dốc cùng điều kiện hạ tầng hạn chế từng khiến nhiều xã rơi vào vòng luẩn quẩn nghèo đói. Thế nhưng, vài năm gần đây, phong trào nông dân thi đua sản xuất - kinh doanh giỏi đã tạo nên luồng gió mới, biến những nông hộ nhỏ lẻ thành những điển hình tiên tiến, góp phần lan tỏa tinh thần dám nghĩ dám làm.

Sau 3 năm triển khai thực hiện Tiểu dự án 2 về hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, vùng trồng dược liệu quý, thúc đẩy khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp và thu hút đầu tư vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thuộc Dự án 3 - Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719), nhiều hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đã được hỗ trợ nguồn lực để phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.

Năm 2023, xã Điềm He được phân bổ nguồn vốn để triển khai Tiểu dự án 2 - Dự án 3 thuộc Chương trình MTQG 1719. Để phát huy hiệu quả nguồn vốn, UBND xã đã phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, đánh giá, lựa chọn mô hình sản xuất phù hợp, có tiềm năng phát triển cũng như nhân rộng. Qua rà soát, xã đã lựa chọn mô hình trồng hồng vành khuyên và nhanh chóng triển khai các bước thực hiện dự án.

Dự án được triển khai năm 2023, tổng mức đầu tư trên 700 triệu đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ 430 triệu đồng để mua cây giống, phân bón... còn lại là nguồn vốn nhân dân đối ứng. Dự án được triển khai trên địa bàn 5 thôn đặc biệt khó khăn trên địa bàn xã gồm: Nà Bung, Bản Lải, Thống Nhất, Nà Súng, Khun Pàu; tổng diện tích là 13,26ha với 26 hộ dân tham gia, trong đó có 1 hộ nghèo, 25 hộ cận nghèo. Qua 1 năm thực hiện, đến nay, nhiều diện tích hồng sinh trưởng và phát triển tốt. Đây là tiền đề quan trọng để những năm tiếp theo người dân có thể thu hoạch, tăng thêm thu nhập.

Tương tự, như tại xã Tri Lễ, năm 2023, từ nguồn vốn thuộc Tiểu dự án 2 - Dự án 3, xã đã hỗ trợ để người dân triển khai dự án chăn nuôi gà với kinh phí phân bổ 500 triệu đồng. Dự án có sự tham gia của 38 hộ dân, trong đó có 16 hộ nghèo và 22 hộ cận nghèo. Tham gia dự án, người dân được hỗ trợ kinh phí để đầu tư mô hình nuôi gà. Sau một thời gian triển khai thực hiện, mô hình đã đem lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho người dân.

Từ hộ điển hình đến phong trào cộng đồng

Sự thành công của các điển hình tiên tiến đã tạo hiệu ứng cộng hưởng mạnh mẽ. Nhiều xã vùng cao Lạng Sơn đang hình thành những vùng sản xuất tập trung gắn với đặc sản địa phương. Một số sản phẩm đã được cấp chứng nhận OCOP, trở thành thương hiệu nông sản có chỗ đứng trên thị trường.

Tuy nhiên, để phong trào phát triển bền vững, vẫn còn những thách thức: Hạ tầng giao thông nhiều nơi chưa hoàn thiện khiến chi phí vận chuyển cao; việc chế biến, bảo quản sau thu hoạch còn hạn chế; đầu ra cho sản phẩm đôi khi phụ thuộc quá lớn vào thương lái. Đây là những nút thắt cần tháo gỡ nếu muốn đưa các mô hình điển hình trở thành phong trào rộng lớn.

Chính quyền địa phương đã và đang vào cuộc. Bên cạnh khuyến khích thành lập hợp tác xã, tổ hợp tác, tỉnh còn triển khai các dự án đầu tư hạ tầng thiết yếu, hỗ trợ tín dụng, xúc tiến thương mại qua cửa khẩu và sàn thương mại điện tử. Đặc biệt, trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhiều dự án hỗ trợ sản xuất, đào tạo nghề, phát triển hạ tầng nông thôn được triển khai đồng bộ, tạo đòn bẩy để nhân rộng điển hình.

Con đường phía trước vẫn nhiều thách thức, song với những hạt nhân lan tỏa từ cơ sở, cộng với sự đồng hành của chính quyền, Lạng Sơn đang dần xây dựng một nền nông nghiệp bền vững, tạo dựng sinh kế ổn định cho đồng bào các dân tộc thiểu số trên miền biên viễn Tổ quốc.

Phong trào kinh tế giỏi ở vùng sâu vùng xa không chỉ là sự cải thiện thu nhập mà còn thể hiện sự thay đổi tư duy: từ chỗ trông chờ hỗ trợ sang chủ động vươn lên, từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa, liên kết theo chuỗi giá trị. Đây chính là nền tảng để Lạng Sơn phát triển bền vững, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, vừa nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Khi đồng bào vùng cao có cuộc sống ổn định, con em được học hành đầy đủ, hạ tầng ngày càng hoàn thiện, Lạng Sơn sẽ bước vào giai đoạn phát triển mới đó là không chỉ thoát nghèo mà vươn lên giàu mạnh, trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế - xã hội của cả vùng trung du và miền núi phía Bắc.