Chống vứt rác bừa bãi, cần xử phạt nghiêm khắc song song với giáo dục, tuyên truyền

Vụ việc một người đàn ông ở xã Phước Hải (TP.HCM) ngang nhiên mang 11 bao rác thải vứt thẳng xuống biển là hình ảnh thu nhỏ, điển hình của một căn bệnh xã hội rất nhức nhối. Đó là ý thức bảo vệ môi trường rất thấp, tệ hại của một bộ phận không nhỏ người dân.

Hàng ngày, trên khắp mọi miền đất nước, chúng ta rất dễ dàng bắt gặp hình ảnh người đàn ông ngang nhiên mang 11 bao rác vứt thẳng xuống biển như vậy qua những biến thể – từ những bao nilon thả trôi sông, những miếng xốp bị ném xuống kênh, cho đến các điểm du lịch biển tràn ngập rác sau mỗi cuối tuần.

Và sự việc ở Phước Hải chỉ là một lát cắt cho thấy tình trạng xả rác xuống biển không chỉ do thiếu hiểu biết dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật, mà còn bởi thói quen cẩu thả, vô trách nhiệm với môi trường sống chung.

Bây giờ, khẩu hiệu “xanh – sạch – đẹp” không còn là mục tiêu riêng lẻ của một vài địa phương, mà đã thành mục tiêu chung của tất cả các đô thị trên cả nước. Nên việc một cá nhân mang cả chục bao rác ném xuống biển không khác gì một cú tát vào nỗ lực của cả cộng đồng.

Để mỗi một người dân có ý thức không xả rác bừa bãi, vứt, đổ rác đúng nơi quy định, thì rất cần sự chung tay của toàn xã hội qua những “chiến dịch” dài hơi, bền bỉ của truyền thông, của giáo dục ở nhà trường và từng gia đình để nâng cao ý thức, lối sống cho người dân.

Tuy nhiên, trong khi chờ việc tuyên truyền và giáo dục phát huy hiệu quả qua việc nhận thức thay đổi, thì việc cơ quan chức năng theo dõi, giám sát việc xả rác bừa bãi bằng công nghệ và nhanh chóng vào cuộc để xử lý, xử phạt nghiêm khắc như công an xã Phước Hải, TP.HCM vừa làm là rất cần thiết, rất đáng hoan nghênh để làm gương, răn đe.

Nhất là trong bối cảnh, dù chúng ta đã có quy định, nhưng việc cơ quan chức năng vào cuộc quyết liệt để xử phạt người dân vứt rác bừa bãi như ở TP.HCM thời gian qua, ở các địa phương khác vẫn chưa nhiều.

Khi việc xử phạt được thực thi nghiêm khắc, liên tục, không khoan nhượng, người dân sẽ buộc phải cân nhắc trước khi có ý định “tiện tay” ném rác xuống biển hay xuống sông, xuống đường.

Thực tế cho thấy, nhiều quốc gia đã thành công trong giữ gìn môi trường, điển hình như Singapore, ý thức chỉ được hình thành sau khi chế tài xử phạt được thực thi nghiêm túc trong thời gian dài.

Hành xử văn minh và có ý thức, nhất là trong lĩnh vực bảo vệ môi trường sẽ rất khó để hình thành, có được từ những lời kêu gọi suông mà cần đi kèm các chế tài mạnh.

Bảo vệ môi trường không chỉ nằm ở khẩu hiệu, mà cần sự chung tay và bắt đầu từ những hành động cụ thể, trong đó có cả thái độ nghiêm khắc của cơ quan chức năng đối với từng hành vi vi phạm.