Mong mỏi tu bổ di tích quốc gia hơn 200 năm tuổi ở Hải Phòng
Hải Phòng - Di tích quốc gia đình Lễ Hợp (xã Tam Đa, Vĩnh Bảo, Hải Phòng) hiện ngày càng xuống cấp, ngập nước sau mỗi trận mưa.
Đình Lễ Hợp là di tích duy nhất tại xã Tam Đa được công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Kiến trúc đình kiểu chữ Đinh có 5 gian tiền đường và 2 gian hậu cung.
Đình Lễ Hợp là nơi thờ Thành Hoàng Phạm Đàm (Phạm Đầm), một trong số các bộ tướng của Hai Bà Trưng tham gia cuộc khởi nghĩa chống quân xâm lược Đông Hán thế kỷ I.
Trong đình còn bảo lưu được nhiều đồ thờ tự quý, có niên đại từ thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XX như long đình, nhang án, tượng quán văn, quan võ, tượng Thành Hoàng… phản ánh nét văn hóa lễ hội của làng Lễ Hợp.
Các chi tiết, mảng chạm tập trung ở tòa tiền đường như điểm gặp gỡ giữa âm dương, thần linh với con người. Tại các đầu dư, bức cốn các cửa võng, đại tự, cuốn thư, câu đối được chạm trổ công phu các tích kinh điển như: long, ly, quy, phượng.
Chuông cổ có niên đại khoảng 200 năm tuổi được lưu giữ trong đình Lễ Hợp.
Không chỉ có giá trị về văn hoá, đình Lễ Hợp còn là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử của địa phương. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, đình là điểm tổ chức lớp bồi dưỡng cho ban chấp hành xã đội toàn huyện; nơi diễn ra đại hội chi bộ đảng xã Tam Đa lần thứ II ( tháng 10 năm 1949); nơi tập trung quân của bộ đội đơn vị 112 và du kích địa phương tấn công phá thế bao vây, uy hiếp địch vào tháng 4.1952. Ông Nguyễn Thành Đô, người trông coi đình Lễ Hợp cho biết, các cột gỗ trong đình còn lưu dấu tích những vết đạn do địch bắn trong những năm kháng chiến.
Đình Lễ Hợp là một di sản văn hoá tiêu biểu đã được nhà nước công nhận vào năm 1994. Di tích cùng các hiện vật, thần phả, hệ thống sắc phong là những nguồn tư liệu quý giá, có giá trị nghiên cứu về nhiều mặt như: kiến trúc, nghệ thuật truyền thống, sinh hoạt văn hoá...
Ông Nguyễn Tiến Duy – Trưởng Ban Khánh tiết đình Lễ Hợp - cho biết: Lần tu bổ gần đây nhất của đình là năm 2009, tuy vậy đến nay, ngôi đình đã xuống cấp nghiêm trọng, hễ mưa là dột. Mưa lớn là nước ngập cả bàn chân.
Mỗi trận mưa lớn, các thành viên ban khánh tiết cùng nhân dân mang thau, chậu hứng nước, dùng bạt che chắn đồ thờ tự. Tuy vậy cũng chỉ đỡ được phần nào, qua mỗi đợt mưa là đình lại xuống cấp thêm, một số cột gỗ đã mục, ruỗng, tường loang mốc, nứt...
Hệ thống cửa gỗ cũng xuống cấp theo thời gian. Người dân trong làng phải dùng miếng gỗ để chèn đỡ, gia cố tạm thời.
Các bức tường xây bằng gạch Bát Tràng xưa nhưng đến nay cũng đã xuống cấp, vữa gạch bong tróc khiến nước ngấm từ ngoài vào trong mỗi khi có mưa.
Sau bão số 3 - Yagi, nhiều kết cấu trên mái đình đổ vỡ, xô lệch. “Cơ quan chức năng có khảo sát và thông tin đình nằm trong danh sách được thành phố công trợ kinh phí tu bổ năm 2027. Tuy vậy, thực tế di tích đã rất xuống cấp, nhất là sau bão Yagi vừa qua. Do vậy, nhân dân địa phương mong muốn thành phố quan tâm, đẩy sớm thời gian tu bổ cho di tích để bảo tồn cấu kiện, vật kiến trúc... Cùng với mức công trợ 2 tỉ đồng từ thành phố, địa phương sẽ vận động công đức, xã hội hóa để có thêm nguồn kinh phí tu bổ, tôn tạo di tích này” – ông Nguyễn Tiến Duy cho hay.
Được biết, thành phố hiện có 119 di tích quốc gia. Nghị quyết số 82/2022/NQ-HĐND ngày 9.12.2022, Hải Phòng công trợ 103 tỉ đồng để tu bổ, tôn tạo 73 di tích quốc gia, với các mức công trợ khác nhau, từ 500 triệu, 1 tỉ, 2 tỉ đồng, tùy theo mức độ xuống cấp của các di tích. Thời gian thực hiện từ năm 2022 đến 2027.
