Tìm điểm cân bằng của chính sách tiền tệ trước nhiều biến số

Nỗ lực hỗ trợ nền kinh tế

Phát biểu tại Diễn đàn ngân hàng 2023 với chủ đề “Điều hành chính sách tiền tệ trước biến số kinh tế toàn cầu”, bà Dương Thị Thanh Bình - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam cho biết, trong các tháng đầu năm 2023, kinh tế toàn cầu phục hồi chậm, bước đầu tránh được nguy cơ suy thoái, nhưng vẫn phải đối mặt với nhiều rủi ro.

Các NHTW trên thế giới tiếp tục tăng lãi suất nhằm kiểm soát lạm phát. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo quyết liệt, sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, NHNN tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế, thích ứng kịp thời với diễn biến thị trường trong và ngoài nước, duy trì ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối.

Toàn cảnh Diễn đàn.

Đặc biệt, NHNN đã điều chỉnh giảm lãi suất nhằm tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, doanh nghiệp và người dân. Trong hơn 2 tháng đầu năm 2023, NHNN giữ nguyên các mức lãi suất điều hành trong bối cảnh lãi suất thế giới tiếp tục tăng và neo cao, diễn biến lạm phát quốc tế vẫn khó lường.

Tuy nhiên, ở trong nước, lạm phát mặc dù tăng nhưng có xu hướng chậm lại, tăng trưởng kinh tế gặp nhiều khó khăn, kim ngạch xuất khẩu sụt giảm mạnh, một số chỉ số kinh tế phản ảnh triển vọng tăng trưởng kinh tế giảm mạnh so với cùng kỳ.

Trong bối cảnh đó, thanh khoản các TCTD dư thừa, mọi nhu cầu thanh toán, chi trả của nền kinh tế được đáp ứng đầy đủ, kịp thời; tỷ giá ổn định, lãi suất thị trường có xu hướng giảm. Trên cơ sở diễn biến tích cực của thị trường tiền tệ, lạm phát có khả năng kiểm soát theo mục tiêu đề ra, để tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã điều chỉnh giảm 2 lần các mức lãi suất với mức giảm 0,3-1%/năm trong tháng 3 và 4/2023.

Điều hành chính sách tiền tệ thời gian qua đối mặt với nhiều áp lực.

Bên cạnh đó, NHNN đã thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp để phấn đấu giảm lãi suất cho vay nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân theo tinh thần chỉ đạo của Quốc hội và của Chính phủ tại Nghị quyết 43 và Nghị quyết 11. Cụ thể, chỉ đạo các TCTD duy trì mặt bằng lãi suất huy động ổn định, hợp lý, phù hợp với khả năng cân đối vốn, khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh và năng lực quản lý rủi ro; khuyến khích các TCTD tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh...

Về phía ngân hàng thương mại, ông Bùi Thành Trung - Phó Tổng giám đốc phụ trách Khối Kinh doanh tiền tệ và đầu tư, Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) thông tin, nhìn nhận rằng, doanh nghiệp khó ngân hàng cũng khó, ngược lại ngân hàng khó, doanh nghiệp càng khó, đồng hành cùng các chỉ đạo quyết liệt của NHNN và chủ động tiết giảm chi phí hoạt động, OCB đã có rất nhiều chương trình, chính sách để cùng tháo gỡ khó khăn cho động đồng doanh nghiệp như gói hỗ trợ DNNVV; hỗ trợ khách hàng bán lẻ với lãi suất ngắn hạn và dài hạn phụ thuộc vào điều kiện kinh doanh của khách hàng.

Cần đồng bộ nhiều chính sách

Dự báo về lãi suất, TS. Cấn Văn Lực cho rằng từ giờ đến cuối năm Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ không tăng lãi suất nữa sau 10 lần tăng lãi suất nhanh lên mức kỷ lục kể từ năm 2007. Còn Ngân hàng Trung ương châu Âu cùng lắm chỉ có 1 lần tăng lãi suất nữa, như vậy lãi suất sẽ đi ngang đến cuối năm 2023.

“Nếu tình hình kinh tế của Mỹ, của thế giới xấu đi thì khả năng họ bắt đầu đảo chiều lãi suất vào đầu năm tới. Đó là tín hiệu tích cực đối với kinh tế Việt Nam”, ông Lực nhận định.

TS. Cấn Văn Lực phát biểu tại Diễn đàn.

Còn các ngân hàng trung ương ở châu Á khả năng có thể có 1 lần tăng lãi suất nữa rồi cũng sẽ đi ngang. “Việt Nam đã đi trước một bước khi đã giảm lãi suất điều hành về mức 5,5% trong tháng 3 vừa qua và thị trường hy vọng NHNN sẽ tiếp tục giảm lãi suất điều hành về mức 4% đến trong năm 2025. Đây là mức tương đối thấp so với trước đại dịch COVID-19”, TS. Lực kỳ vọng.

Đáng lo nhất hiện nay là nợ xấu đang có dấu hiệu tăng nhanh, dự kiến khoảng 2,5% cuối năm nay. Thông tư 02/2023/TT-NHNN vừa được ban hành sẽ làm tốc độ tăng nợ xấu chậm lại năm nay, tuy nhiên, nợ xấu vẫn trong tầm kiểm soát do năng lực tài chính của hệ thống ngân hàng hiện nay đã tốt hơn nhiều giai đoạn trước. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu chung toàn hệ thống hiện đã lên tới 125%...

Để nền kinh tế phục hồi, theo TS. Cấn Văn Lực, bài toán lớn nhất năm nay là phải quyết liệt cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Riêng chính sách tiền tệ năm nay phải đa mục tiêu hơn, vì ngoài mục tiêu thông thường còn phải “gánh” mục tiêu ổn định hệ thống tiền tệ trong bối cảnh thế giới rất bất ổn.

Về phía NHNN, bà Bình cho biết, năm 2023 được dự báo sẽ tiếp tục là một năm nhiều thách thức với điều hành chính sách tiền tệ tới từ diễn biến phức tạp của cả kinh tế thế giới lẫn trong nước, NHNN sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến vĩ mô, thị trường, các vụ việc liên quan đến khó khăn, đổ vỡ một số ngân hàng quốc tế, điều hành chắc chắn, chủ động, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ nhằm góp phần kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối, kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng theo định hướng đề ra.