“Xanh hóa” chuỗi cung ứng để DN vững vàng bước vào sân chơi toàn cầu

Phát biểu tại “Diễn đàn Logistics xanh - Sức bật trong biến động và kết nối cùng FIATA World Congress 2025”, do Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) phối hợp cùng Tạp chí Diễn đàn DN tổ chức chiều ngayf 11/7/2025, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho biết, tăng trưởng xanh, phát triển bền vững là yêu cầu tất yếu, không thể đảo ngược và là xu thế chung toàn cầu trong giai đoạn hiện nay.

“Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 đã đặt mục tiêu “xanh hoá” các ngành kinh tế, thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng bền vững về môi trường và công bằng xã hội. “Phát triển logistics xanh" là một trong số các nhiệm vụ được giao cho các Bộ ngành liên quan trong bản chiến lược này…”, Chủ tịch VCCI thông tin.

Cũng theo Chủ tịch VCCI, để thực hiện Chiến lược này, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 882/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, trong đó, dịch vụ logistics là 1 trong 18 chủ đề trọng tâm của Kế hoạch.

“Bằng việc đặt ra các mục tiêu rõ ràng về giảm phát thải trong Chương trình hành động về chuyển dịch năng lượng xanh trong lĩnh vực giao thông vận tải, Việt Nam đang xây dựng nền tảng chính sách vững chắc, thúc đẩy vận tải đa phương thức, khuyến khích sử dụng nhiên liệu sạch hơn và công nghệ số…”, ông thông tin.

Từ những yêu cầu chung của chuỗi cung ứng toàn cầu, Chủ tịch Phạm Tấn Công nhấn mạnh, phát triển logistics xanh không còn là xu hướng mà dần trở thành yêu cầu tất yếu với các hoạt động xuyên suốt từ khâu mua nguyên vật liệu, sản xuất, phân phối, giao hàng, xử lý phế thải, với toàn bộ chu kỳ sống của sản phẩm.

Nghị quyết 163/NQ-CP của Chính phủ về việc đẩy mạnh triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam cũng đã xác định “phát triển logistics gắn với chuỗi cung ứng bền vững”.

Đặc biệt, với sự hội nhập ngày càng sâu rộng của nền kinh tế, các DN Việt Nam đã cập nhật những tiêu chuẩn ngày càng gắt gao của thế giới về phát triển xanh và bền vững. Logistics xanh đã nằm ở trung tâm trong chiến lược phát triển, trách nhiệm với môi trường và các yêu cầu pháp lý, thậm chí lợi thế cạnh tranh của DN.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) cho biết, trong bối cảnh kinh tế thế giới đang đối mặt với những biến động chưa từng có, từ đứt gãy chuỗi cung ứng, biến động tỷ giá, chi phí vận tải tăng cao, đến các rào cản kỹ thuật như thuế carbon và tiêu chuẩn ESG từ các thị trường lớn như Hoa Kỳ và châu Âu, ngành logistics Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ mang tính lịch sử.

“Chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để DN logistics Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế”, Chủ tịch Đào Trọng Khoa khẳng định.

Doanh nghiệp phải làm gì?

Dẫn khảo sát của Hội đồng DN vì sự phát triển bền vững của VCCI, Chủ tịch Phạm Tấn Công nhấn mạnh, chuyển đổi chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị theo hướng bền vững hơn là một trong những xu thế mà cộng đồng DN quốc tế đang rất quan tâm và dành nhiều ưu tiên.

Theo đó, quản lý chuỗi cung ứng xanh gắn liền với quản trị các mắt xích của nó, bao gồm thiết kế xanh, sản xuất xanh, vận hành xanh, thu mua xanh, logistics xanh, quản lý chất thải…

Theo Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công, khi các mắt xích đó đều “xanh” thì DN sẽ có thể nâng cao năng lực vận hành, đồng thời hình thành nên hệ sinh thái xanh, bền vững xoay quanh DN, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh và gia tăng khả năng thích ứng, chống chịu, phục hồi của DN trước các cú sốc của thị trường.

Chia sẻ về Bộ chỉ số DN bền vững (CSI) của VCCI, Chủ tịch Phạm Tấn Công cho biết, đây cũng là một công cụ rất tốt để giúp DN rà soát lại hoạt động phát triển bền vững của mình, tự đánh giá tổng quát “sức khỏe” của mình, cũng như các tác động tạo ra từ hoạt động của DN, qua đó xây dựng kế hoạch hành động phù hợp để cải thiện điểm yếu, phát huy điểm mạnh, đồng thời làm tốt hơn công tác lập và báo cáo thông tin, giúp thu hút đầu tư hiệu quả hơn, bền vững hơn.

Chỉ ra những áp lực ngày càng lớn trong việc giảm phát thải carbon và xây dựng các mạng lưới bền vững, có khả năng chống chịu… Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công bày tỏ, trong bối cảnh đầy biến động của kinh tế thế giới, hàng rào thuế đối ứng từ thị trường lớn như Hoa Kỳ, sự dịch chuyển và tái cấu trúc thương mại toàn cầu, tác động từ xung đột địa chính trị giữa các quốc gia, biến động giá nhiên liệu, khủng hoảng container, cùng với đòi hỏi về tiêu chuẩn ESG, Net Zero và thuế biên giới carbon… đang dần trở thành hàng rào kỹ thuật mới, buộc DN logistics phải chuyển đổi để tồn tại và nâng sức cạnh tranh.

“Xanh hoá” trở thành con đường sống còn giúp DN tăng khả năng cạnh tranh và tạo sức bật trong chuỗi biến động. Phát triển logistics xanh sẽ là lợi thế cạnh tranh để DN Việt đi nhanh hơn, vượt lên trong chiến lược phát triển bền vững toàn cầu.

Theo ông Trần Thanh Hải, Cục phó Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, ngành logistics đang đón nhận cơ hội lớn khi Việt Nam đang trở thành một trong những quốc gia bùng nổ thương mại điện tử. Năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ Việt Nam đạt 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm trước.

Tuy nhiên, khi tham gia quá trình xanh hoá, DN sẽ gặp một số thách thức. Trước hết về nhận thức, thói quen, hạ tầng chưa đáp ứng cho sự phát triển của phương tiện vận chuyển xanh.

Chuyển đổi xanh hoá đòi hỏi chi phí đầu tư không nhỏ gây khó khăn cho DN, nhất là DN SME. Ngoài ra, DN gặp thách thức khi lựa chọn công nghệ hay việc thiếu đội ngũ chuyên gia có kiến thức và năng lực triển khai.

Trao đổi về một số định hướng khi thực hiện chuyển đổi, ông Hải cho biết, trước hết chuyển đổi năng lượng, các phương tiện vận chuyển sử dụng năng lượng điện tái tạo, hydrogen, LNG…; khuyến khích chuyển đổi phương tiện sang đường thuỷ, đường sắt có năng lượng vận tải lớn. Bên cạnh đó, cần tối ưu hoá quy trình thông qua việc vận tải quy mô lớn hơn, giảm chạy rỗng, xây dựng kho, cảng thông minh. Thực hiện bù trù phát thải bằng cách tham gia trồng rừng cũng là một định hướng.

Với DN, Cục phó Cục Xuất nhập khẩu cho rằng, cần xây dựng chiến lược phù hợp với định hướng phát triển xanh; nâng cấp và mở rộng hệ thống kho bãi, đầu tư các tranh thiết bị hiện đại; ưu tiên sử dụng các phương tiện vận tải thân thiện với môi trường. DN cần chia sẻ và nỗ lực hợp tác; áp dụng công nghệ mới và ứng dụng AI để tối ưu hoá hoạt động; xây dựng mô hình logistics xanh tích hợp.