Xóa bỏ cơ chế độc quyền, doanh nghiệp nào sẽ được phép sản xuất vàng miếng?

Những đơn vị nào có thể được phép sản xuất vàng miếng?

Ngân hàng Nhà nước vừa thông báo lấy ý kiến dự thảo sửa đổi Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng với định hướng xóa bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.

Thay vào đó, cơ quan quản lý sẽ kiểm soát thị trường thông qua cấp hạn mức hàng năm và giấy phép nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu từng lần cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đủ điều kiện.

Theo dự thảo sửa đổi Nghị định 24, doanh nghiệp muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng, ngân hàng phải có vốn điều lệ tối thiểu là 50.000 tỷ đồng.

Đồng thời, các đơn vị này phải trong danh sách đang được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép kinh doanh mua, bán kim loại quý, không bị xử phạt hoặc đã khắc phục xong nếu vi phạm và có quy trình nội bộ quy định về sản xuất vàng miếng.

Hiện có 38 doanh nghiệp, ngân hàng được cấp phép kinh doanh mua, bán vàng miếng. Tuy nhiên, tính theo quy mô vốn điều lệ hiện hành, chỉ một số doanh nghiệp “đầu ngành” có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên như PNJ, DOJI, SJC.

Về phía ngân hàng, Vietcombank, VPBank, Techcombank, BIDV, MB, VietinBank và Agribank nằm trong nhóm có vốn điều lệ trên 50.000 tỷ đồng.

Cũng theo dự thảo, giao dịch mua bán vàng từ 20 triệu đồng trở lên bắt buộc phải chuyển khoản, không được thanh toán bằng tiền mặt. Việc này nhằm đảm bảo yêu cầu về xác thực thông tin khách hàng, công khai, minh bạch.

Dự thảo nghị định cũng bổ sung cơ chế tăng nguồn cung cho sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ. Theo đó, doanh nghiệp sẽ được cấp phép nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và trang sức mỹ nghệ. Họ cũng có thể bán lại nguyên liệu này cho đơn vị khác có giấy phép sản xuất vàng miếng hoặc kinh doanh trang sức, mỹ nghệ.

Tuy nhiên, doanh nghiệp chỉ được nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu của nhà sản xuất được chứng nhận bởi Hiệp hội Thị trường vàng London (LMBA). Các đơn vị phải công bố tiêu chuẩn, hàm lượng vàng và có quy định nội bộ về xuất nhập khẩu, sản xuất vàng...

Hiện nay, các doanh nghiệp chỉ được cấp phép nhập khẩu vàng để tái xuất khẩu ra thị trường nước ngoài. 10 năm qua, doanh nghiệp cũng không được cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu. Thu mua vàng trên thị trường là nguồn duy nhất để doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ trong nước. Lãnh đạo một đơn vị kinh doanh vàng từng cho biết nhiều thời điểm, họ gặp khó khăn lớn về nguyên liệu, không có vàng chế tác và bán hàng.

Mọi giao dịch vàng miếng trên thị trường phải sử dụng hóa đơn điện tử, thanh toán qua tài khoản ngân hàng?

Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm và các cấp có thẩm quyền, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã chủ trì phối hợp với các bộ, ngành để đánh giá toàn diện quá trình thực hiện Nghị định số 24/2012/NĐ-CP, qua đó đưa ra định hướng quản lý thị trường vàng phù hợp với tình hình mới. Kết quả rà soát là cơ sở để NHNN hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bám sát chỉ đạo của lãnh đạo Đảng và Nhà nước.

Trao đổi trên Báo Chính phủ, ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối NHNN chia sẻ: Một trong những điểm nhấn đáng chú ý của dự thảo lần này là định hướng xóa bỏ độc quyền Nhà nước trong sản xuất vàng miếng, xuất khẩu và nhập khẩu vàng nguyên liệu. Theo đó, NHNN sẽ cấp giấy phép cho các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại đủ điều kiện tham gia các hoạt động trên.

Tuy nhiên, dù mở rộng đối tượng được sản xuất vàng miếng, dự thảo vẫn giữ nguyên nguyên tắc kiểm soát chặt chẽ. NHNN sẽ căn cứ vào diễn biến kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ và tình hình thị trường vàng trong từng thời kỳ để cấp hạn mức nhập khẩu vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp được phép tham gia thị trường.

Cơ chế giám sát Nhà nước được củng cố thông qua các quy định cụ thể. Doanh nghiệp sẽ phải công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng và hàm lượng vàng trong sản phẩm. Chịu trách nhiệm pháp lý nếu sai lệch so với tiêu chuẩn đã công bố. Thêm vào đó, các doanh nghiệp phải xây dựng hệ thống thông tin nội bộ đảm bảo lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch vàng miếng và kết nối cung cấp thông tin này cho cơ quan có thẩm quyền theo quy định pháp luật.

Một điểm mới quan trọng khác là dự thảo quy định mọi giao dịch vàng miếng trên thị trường phải sử dụng hóa đơn điện tử, thanh toán qua tài khoản ngân hàng. Điều này nhằm đảm bảo sự minh bạch trong hoạt động mua bán vàng, tránh giao dịch tiền mặt khó kiểm soát.

Với cơ chế này, trên thị trường sẽ xuất hiện thêm các thương hiệu vàng miếng được sản xuất bởi các doanh nghiệp, ngân hàng đủ điều kiện và được cấp phép bởi NHNN. Điều đó không chỉ giúp người dân có thêm lựa chọn, mà còn thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh, hạn chế tình trạng chênh lệch giá vàng giữa các thương hiệu như hiện nay.

Cũng theo Ông Đào Xuân Tuấn, hiện có khoảng 6.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vàng trang sức mỹ nghệ, nhưng phần lớn quy mô nhỏ và phụ thuộc vào nguồn vàng nguyên liệu trong nước. Để tháo gỡ khó khăn, Dự thảo Nghị định đã xây dựng cơ chế cho phép Ngân hàng Nhà nước cấp phép cho một số doanh nghiệp, ngân hàng đủ điều kiện được sản xuất vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và phục vụ nhu cầu sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ. Quy định này cho phép tăng cung vàng nguyên liệu nhưng vẫn đảm bảo có sự kiểm soát của Nhà nước đối với thị trường vàng trang sức mỹ nghệ.

Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối NHNN cho rằng, dự thảo Nghị định cũng quy định rõ các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng được cấp phép nhập khẩu vàng phải xây dựng quy định nội bộ về việc nhập khẩu, bán vàng nguyên liệu đảm bảo công khai, minh bạch; xây dựng hệ thống thông tin lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch mua bán vàng nguyên liệu, kết nối cung cấp thông tin cho cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

Điều này hứa hẹn sẽ làm tăng sự cạnh tranh, giảm tình trạng chênh lệch giá giữa các thương hiệu, đồng thời mang lại nhiều lựa chọn hơn cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, việc mở cửa thị trường vàng miếng cũng đặt ra thách thức.