Đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi Quảng Ngãi thoát nghèo nhờ cây dược liệu

Kinh tế khởi sắc nhờ cây dược liệu                                                     

Xã Măng Ri (được hợp nhất từ các xã Măng Ri, Tê Xăng, Ngọk Lây, Văn Xuôi và Ngọk Yêu, huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum cũ) có diện tích hơn 40.000ha, với dân số khoảng 2.300 hộ, trong đó đồng bào Xơ Đăng chiếm hơn 95%. Trong thời gian qua, vượt qua nhiều khó khăn của một xã vùng xa, Măng Ri đã đạt nhiều kết quả về kinh tế - xã hội, từng bước nâng cao đời sống người dân.

Ông Phạm Xuân Quang, Chủ tịch UBND xã Măng Ri cho biết, trong thời gian qua, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, thu nhập bình quân đầu người tăng từ 19,8 triệu đồng lên 28,1 triệu đồng/năm.

Trong đó, phát triển cây dược liệu, nhất là phát triển cây Sâm Ngọc Linh, Hồng Đảng Sâm và cây cà phê xứ lạnh được quan tâm đầu tư phát triển và được xác định là cây chủ lực của địa phương. Đến nay, địa phương trồng hơn 2.616ha cây Sâm Ngọc Linh (diện tích trồng trong dân hơn 227ha; diện tích doanh nghiệp trồng hơn 2.389ha); cây Đẳng Sâm và cây dược liệu khác hơn 1.092ha; cây cà phê hơn 1.183ha…

Bên cạnh đó, xã cũng đã hình thành điểm du lịch trải nghiệm rừng và dược liệu có tiềm năng, như điểm du lịch Cộng đồng Tu Thó, Khu căn cứ Cách mạng Tỉnh ủy, làng văn hóa Cộng đồng thôn Pu Tá...

Theo ông Quang, trong lĩnh vực nông nghiệp, địa phương đã từng bước ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, tiếp tục chú trọng phát triển theo hướng bền vững hơn, phát huy lợi thế của địa phương, thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, tập trung vào những loại có giá trị kinh tế cao.

Đối với lĩnh vực lâm nghiệp cũng có chuyển biến tích cực, khi người dân từng bước chuyển đổi từ khai phá sang quản lý, bảo vệ và trồng rừng, đặc biệt gắn với phát triển cây dược liệu dưới tán rừng.

Ngoài ra, Măng Ri đã thành lập mới 15 hợp tác xã; thực hiện “Chương trình mỗi xã 1 sản phẩm” đến nay, địa phương hiện có 7 sản phẩm OCOP đủ điều kiện đăng ký tham gia đánh giá, xếp hạng cấp tỉnh, như Colagen Sâm Ngọc Linh, Trà hòa tan Sâm Ngọc Linh, Cà phê hòa tan Sâm….

Quyết tâm trở thành thủ phủ Sâm Ngọc Linh

Mục tiêu năm 2030, xã Măng Ri sẽ nâng diện tích Sâm Ngọc Linh trồng mới 1300ha; cây dược liệu khác, như Sâm dây, sơn tra, ngũ vị tử... là hơn 1.392ha. Bên cạnh đó, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 50 triệu đồng trở lên; phấn đấu duy trì tỉ lệ độ che phủ rừng đạt 73,37%; thu hút ít nhất 3 dự án du lịch cộng đồng hoặc sinh thái đầu tư mới (Cộng đồng thôn Ba khen; Pu Tá và du lịch công đồng thôn Tu Thó); giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân hàng năm từ 3-4%...

Để làm được việc này, Chủ tịch UBND xã Măng Ri cho biết, địa phương đang hoàn thiện quy hoạch phát triển các cây trồng chủ lực như dược liệu, cà phê xứ lạnh…, đồng thời lồng ghép hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ nhân dân mở rộng diện tích, nâng cao năng suất. Kêu gọi, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư liên kết trong các khâu sản xuất, bảo quản, chế biến dược liệu.

Song song, xã đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển nông nghiệp theo chiều sâu, gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Đặc biệt phát triển diện tích lúa, cà phê xứ lạnh và các cây trồng có giá trị kinh tế cao như: Đảng sâm, Sâm Ngọc Linh, Đương quy, Ngũ vị tử, các loại cây dược liệu, cà phê, cây ăn quả. 

Địa phương tiếp tục phát triển các sản phẩm OCOP, duy trì 4 sản phẩm 4 sao gồm: 2 sản phẩm trà (Sâm Ngọc Linh hòa tan, nước uống Collagen Sâm Ngọc Linh) và 2 sản phẩm thực phẩm bổ sung (K5 Sâm Ngọc Linh mật ong, rượu Sâm Ngọc Linh K5). Nâng cấp 4 sản phẩm từ 3 sao lên 4 sao (Trà sâm dây Ngọc Linh, rượu Đẳng Sâm ngũ vị tử, thạch collagen Sâm Ngọc Linh, mật ong rừng nguyên chất Pa Dương) và phát triển thêm 5 - 7 sản phẩm đạt 3 sao trở lên.

Ngoài ra, xã tập trung phát triển hạ tầng du lịch, hệ thống nhà hàng, nhà nghỉ, homestay…; khai thác tiềm năng thiên nhiên, văn hóa bản địa để xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng. Thu hút ít nhất 3 dự án du lịch cộng đồng hoặc sinh thái (Cộng đồng thôn Ba Khen, Pu Tá và du lịch cộng đồng thôn Tu Thó). 

Ông Nguyễn Đức Tuy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, xã Măng Ri cần xác định Sâm Ngọc Linh, Hồng Đẳng Sâm và cà phê Arabica là loại cây chủ lực của địa phương để mở rộng diện tích, xây dựng và bảo vệ thương hiệu, gắn với phát triển du lịch. Đặc biệt, mở rộng các điểm giao dịch thương mại - dịch vụ, chợ dược liệu và khu giới thiệu - mua bán Sâm Ngọc Linh và các sản phẩm đặc hữu, với mục tiêu đưa xã Măng Ri trở thành thủ phủ Sâm Ngọc Linh và dược liệu của tỉnh và của cả nước.

Bên cạnh đó, địa phương khai thác các điểm du lịch cộng đồng văn hóa truyền thống của người dân tộc Xơ Đăng; kết nối điểm du lịch của các địa phương lân cận để hình thành sản phẩm, tuyến du lịch.

Ông Nguyễn Đức Tuy nhấn mạnh, xã Măng Ri cần đẩy mạnh tuyên truyền, vận động làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số để vươn lên thoát nghèo bền vững; tăng cường phân công đảng viên phụ trách hộ, nhóm hộ để vận động bà con mạnh dạn vay vốn đầu tư, tăng năng suất…

Xã Măng Ri (tỉnh Quảng Ngãi), có diện tích hơn 40.000ha, dân số khoảng 2.300 hộ, chủ yếu là đồng bào Xơ Đăng. Xã có tiềm năng lớn về phát triển cây dược liệu như Sâm Ngọc Linh, Đẳng sâm, cà phê xứ lạnh… và du lịch cộng đồng.

Những năm gần đây, Măng Ri tập trung phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa, nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP, kết hợp khai thác du lịch sinh thái - văn hóa, từ đó góp phần cải thiện thu nhập người dân.