Khẩn trương gỡ vướng cho thanh long, hồ tiêu xuất khẩu sang EU

Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 6931/VPCP-NN ngày 24/7/2025 truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính xử lý thông tin báo nêu về ngành hàng thanh long, hồ tiêu xuất khẩu kêu cứu.

Trước đó, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã có báo cáo về thông tin, báo chí và dư luận liên quan đến công tác chỉ đạo, điều hành, trong đó có nội dung về việc ngành hàng thanh long, hồ tiêu xuất khẩu kêu cứu.

Theo phản ánh, từ đầu tháng 7 đến nay, hoạt động xuất khẩu rau quả sang Liên minh châu Âu (EU) gặp trở ngại lớn khi nhiều lô hàng như thanh long, ớt, đậu bắp bị mắc kẹt vì thiếu giấy tờ theo chuẩn EU. Hơn 20 ngày qua, tại Bình Thuận cũ, tình trạng ùn ứ kéo dài khiến hàng trăm tấn thanh long chất đầy trong kho lạnh đang bị hư hỏng, bốc mùi vì không thể xuất khẩu. Nguyên nhân là không có cơ quan Nhà nước nào ký giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu.

Hiệp hội Thanh Long Bình Thuận đã gửi kiến nghị bằng văn bản lên UBND tỉnh Lâm Đồng với mong muốn cơ quan chức năng nhanh chóng gỡ khó cho ngành hàng. Tình trạng này, nếu kéo dài sẽ khiến doanh nghiệp không dám thu mua, nông dân lo ngại sản xuất sẽ không tiêu thụ được. Trong khi đó, các thị trường nhập khẩu như EU, nơi đang tiêu thụ thanh long chất lượng cao với giá tốt, đã lên tiếng cảnh báo sẽ chuyển sang nhà cung cấp khác nếu Việt Nam không đáp ứng tiến độ giao hàng.

Không chỉ thanh long, ngành hàng hồ tiêu cũng lên tiếng báo động. Theo Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA), chỉ riêng lượng hàng gia vị đang chờ cấp phép đã lên tới khoảng 250 tấn, trị giá khoảng 2,4 triệu USD. Nếu chậm thêm nữa, hậu quả tài chính sẽ rất nghiêm trọng.

Về việc này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chuyên môn giải quyết ngay việc xuất khẩu thanh long, hồ tiêu sang thị trường EU.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương ban hành, hướng dẫn đầy đủ quy định về hồ sơ, thủ tục cấp giấy chứng nhận đối với nông sản xuất khẩu (nhất là thanh long và hồ tiêu) phù hợp với yêu cầu của thị trường nhập khẩu, nhất là EU; kịp thời nghiên cứu, đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp và địa phương khi thực hiện các thủ tục xuất khẩu nông sản; chủ động phối hợp với các bộ, cơ quan và địa phương liên quan đảm bảo hàng hóa nông sản đủ điều kiện được xuất khẩu kịp thời, không gây tồn đọng, lãng phí, gián đoạn chuỗi cung ứng và ảnh hưởng uy tín với các đối tác quốc tế.

Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai ngay nhiệm vụ được phân cấp tại Thông tư số 12/2025/TT-BNNMT ngày 19/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Trước đó, Báo Công Thương cũng đã có bài viết phản ánh về vấn đề này.

Cụ thể, ngày 17/7, Báo Công Thương có bài viết Doanh nghiệp lo kẹt lô hàng xuất khẩu vì vướng thủ tục cấp giấy chứng nhận. Bài viết nêu: “Các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu gia vị đang gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc xin cấp Giấy chứng nhận đúng theo yêu cầu của các thị trường nhập khẩu, đặc biệt là EU. Hậu quả là việc xuất khẩu bị đình trệ, dẫn đến gián đoạn trong chuỗi cung ứng, mất uy tín với các đối tác quốc tế và ảnh hưởng đến việc thu mua nguyên liệu, chế biến sản phẩm.

Trước tình hình trên, VPSA đã kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét và đưa ra giải pháp kịp thời, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết các vướng mắc để doanh nghiệp có thể thông quan hàng hóa, đồng thời sửa đổi, bổ sung các quy định trong Thông tư 12/2025/TT-BNNMT để đảm bảo việc cấp Giấy chứng nhận đúng tiến độ và phù hợp với yêu cầu của các nước nhập khẩu”

Ngày 16/7, Báo Công Thương có bài viết: Không để thanh long 'tắc đường' sang thị trường EU. Bài viết nêu: Trước đây, các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long chỉ cần kiểm tra hàng hóa không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật là có thể được cấp chứng thư để xuất khẩu sang thị trường EU. Tuy nhiên, từ ngày 1/7 vừa qua, phía EU đang yêu cầu việc cấp chứng thư phải do cơ quan Nhà nước cấp, thay vì doanh nghiệp tự kiểm định hay thông qua các bên thứ ba.

Các quy trình, thủ tục xuất khẩu thanh long đi thị trường châu Âu đã có sẵn từ trước. Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng tạo ra một rào cản lớn. Điều này khiến hàng trăm tấn thanh long của nông dân và doanh nghiệp xuất khẩu phải tồn đọng trong kho, đối mặt với nguy cơ hư hại và mất trắng nếu không được cấp chứng thư kịp thời để xuất đi.