VIệt Nam được hưởng lợi như nào nếu Philippines giảm thuế nhập khẩu gạo?

Giảm thuế để hạ giá gạo

Theo báo chí Philippines, ngày 4/6, Bộ trưởng Kế hoạch Kinh tế nước này ông Arsenio Balisacan tuyên bố trong một cuộc họp báo: Thuế nhập khẩu với mặt hàng gạo sẽ giảm xuống 15% thay vì 35% như hiện nay. Thuế sẽ được giảm đối với cả gạo trong và ngoài hạn ngạch, mức thuế mới sẽ kéo dài cho đến năm 2028.

Theo vị này, quyết định trên nhằm mục đích hạ giá gạo và giúp gạo có giả cả phải chăng hơn đối với đại đa số người dân, nhất là dân nghèo. Việc áp thuế 15% thay vì 35% cũng đồng thời hỗ trợ sản xuất trong nước thông qua việc bao phủ thuế quan và tăng hỗ trợ ngân sách để cải thiện năng suất nông nghiệp, đặc biệt khi giá gạo toàn cầu vẫn tăng. "Mức thuế này hỗ trợ các nhà nhập khẩu có thể mang nhiều gạo hơn về từ thị trường thế giới", ông Arsenio Balisacan nói.

Các nhà phân tích cho rằng động thái này có thể mang lại lợi ích cho các nhà xuất khẩu gạo nước ngoài như Việt Nam, và khiến nông dân Philippines gặp khó khăn trong việc cạnh tranh.

Hiện nay, gạo chiếm khoảng 9% chỉ số giá tiêu dùng của Philippines, nhưng mặt hàng thiết yếu này chiếm hơn một nửa tỷ lệ lạm phát chung trong ba tháng qua. Giá cả tại Philippines đã tăng tháng thứ ba liên tiếp trong tháng 4, tăng 3,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

"Việc giảm thuế gạo dự kiến sẽ làm giảm giá gạo cho người tiêu dùng, đồng thời hỗ trợ sản xuất trong nước nhờ thuế quan và tăng hỗ trợ ngân sách để cải thiện năng suất nông nghiệp, đặc biệt là khi giá gạo toàn cầu vẫn ở mức cao", ông Balisacan nói trong một thông cáo.

Ông Balisacan cho biết chính quyền Tổng thống Marcos đang nỗ lực giữ giá thấp cho người nghèo Philippines, bằng cách cắt giảm thuế đối với gạo nhập khẩu xuống mức thấp nhất là 29 peso (0,49 USD)/kg trong năm nay.

Tác động 2 chiều của việc cắt giảm thuế nhập khẩu

Ông Miguel Chanco, nhà kinh tế trưởng cho khu vực châu Á tại Công ty tư vấn kinh tế Pantheon Macro Economics (trụ sở tại Anh), nhận định động thái cắt giảm thuế sẽ khiến gạo nhập khẩu rẻ hơn gạo trong nước của Philippines, đồng nghĩa với việc "chắc chắn sẽ có tác động tiêu cực đến thu nhập của nông dân".

"Mặt khác, trên cơ sở vĩ mô, điều này sẽ giúp ích đáng kể - một khi được thực hiện - trong việc kéo lạm phát xuống, và hỗ trợ sức mua của tất cả người dân Philippines", ông Chanco nói.

Ông Chanco cũng cho rằng động thái này sẽ mang lại "lợi ích lớn" cho các nhà xuất khẩu gạo ở châu Á, như Việt Nam và Thái Lan, và Ấn Độ sẽ tiếp tục lỡ cơ hội do nước này đang hạn chế xuất khẩu gạo.

Ông Robert Dan Roces, nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Security Bank ở Manila (Philippines), gọi mức thuế thấp đối với gạo nhập khẩu là "con dao hai lưỡi", vì người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi, trong khi nông dân phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ hàng nhập khẩu rẻ hơn.

"Điều này có thể thúc đẩy một số nông dân đa dạng hóa cây trồng, có tiềm năng xáo trộn các hoạt động canh tác đã có từ lâu. Các chương trình hỗ trợ của chính phủ, chẳng hạn như trợ cấp và cải thiện hiệu quả trang trại, là rất quan trọng để giảm bớt thiệt hại cho nông dân", ông Roces nói.

Tuy nhiên, ông Roces cũng cảnh báo rằng động thái như vậy có thể khiến các nhà xuất khẩu gạo phải suy nghĩ lại về tình thế của họ tại Philippines.

"Các nhà xuất khẩu gạo như Việt Nam có thể thấy doanh số bán sang Philippines thấp hơn, nhưng điều này cũng có thể thúc đẩy họ khám phá các thị trường mới hoặc… các nhà xuất khẩu như Việt Nam có thể cung cấp các loại gạo có giá trị cao hơn cho các nhà nhập khẩu Philippines", ông Roces nhận định thêm.

Hiện nay, Việt Nam vẫn là đối tác xuất khẩu gạo lớn nhất của Philippines. Kể từ ngày 1/1 đến 23/5, gạo Việt Nam xuất khẩu sang Philippines đạt 1,44 triệu tấn, chiếm 72,9% trong tổng số gạo nhập khẩu của Philippines. Đứng thứ hai là Thái Lan xuất khẩu sang Philippines đạt 300 nghìn tấn, tiếp theo là Parkistan đạt 144,8 nghìn tấn, Myanmar đạt 65 nghìn tấn. Phần còn lại nhập khẩu từ Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Campuchia, Italia và Tây Ban Nha.