Đề xuất cách xác định tên gọi khi sáp nhập các tỉnh

Khi sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, tên gọi của đơn vị sau sắp xếp là một nội dung cần phải giải quyết và nhận được sự quan tâm của nhiều người.

PV Lao Động có cuộc trao đổi với PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Đại biểu Quốc hội chuyên trách tại Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội - về nội dung này.

Thưa ông, khi sắp xếp, sáp nhập, danh xưng hành chính cấp tỉnh mới có ý nghĩa thế nào?

- Tôi cho rằng, việc lựa chọn tên gọi cho đơn vị hành chính mới sau khi sáp nhập các tỉnh, thành phố không chỉ là một vấn đề kỹ thuật, mà còn mang ý nghĩa văn hóa, lịch sử và bản sắc địa phương sâu sắc.

Một cái tên không chỉ đơn thuần là danh xưng hành chính, mà còn gắn liền với ký ức tập thể, niềm tự hào của người dân, cũng như thể hiện tinh thần kế thừa và phát triển trong giai đoạn mới.

Vậy lựa chọn tên gọi như thế nào khi sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh?

- Có hai hướng chính trong việc đặt tên cho các đơn vị hành chính mới. Một là khôi phục lại tên gọi của một tỉnh, thành đã từng tồn tại trong lịch sử, như một cách tôn vinh và bảo tồn giá trị văn hóa, lịch sử địa phương.

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, việc tạo ra một tên gọi mới cũng là một lựa chọn hợp lý, đặc biệt khi việc sáp nhập là sự kết hợp của nhiều đơn vị có bản sắc khác nhau.

Một cái tên mới mang tính đại diện rộng hơn, không nghiêng về một địa phương cụ thể, sẽ giúp tạo ra sự đồng thuận, tránh cảm giác thiên vị giữa các vùng.

Quan trọng là tên gọi đó phải mang ý nghĩa tích cực, phản ánh được đặc trưng địa lý, lịch sử, văn hóa của cả khu vực được sáp nhập, đồng thời phù hợp với xu hướng phát triển trong thời đại mới.

Một số ý kiến cho rằng nên sử dụng các tên gọi cũ của nhiều tỉnh thành đã từng có như Hà Nam Ninh, Hải Hưng, Bắc Thái… Quan điểm của ông về ý kiến này như thế nào?

- Tôi cho rằng, việc khôi phục lại các tên gọi cũ của các tỉnh, thành đã từng tồn tại như Hà Nam Ninh, Hải Hưng, Bắc Thái… là một ý tưởng đáng cân nhắc, bởi những địa danh này không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn gắn bó mật thiết với ký ức của nhiều thế hệ người dân.

Khi nhắc đến những cái tên này, người ta không chỉ nhớ về một đơn vị hành chính mà còn gợi lên những dấu ấn văn hóa, những đặc trưng vùng miền đã từng tồn tại, tạo nên sự gắn kết cộng đồng và niềm tự hào địa phương.

Ngoài ra, việc này cũng giúp tránh những tranh luận không cần thiết về tên gọi mới, bởi đây là những danh xưng đã được lịch sử ghi nhận và có độ chấp nhận cao trong cộng đồng.

Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đều có thể hoặc nên áp dụng cách làm này. Một số tỉnh sau khi tách ra đã có những sự thay đổi lớn về diện mạo, kinh tế, xã hội, bản sắc vùng miền.

Trong những trường hợp đó, việc tìm kiếm một tên gọi mới, mang tính bao quát và phản ánh đúng đặc điểm của vùng đất sau sáp nhập, sẽ là lựa chọn hợp lý.

Vậy trong trường hợp đặt tên gọi mới, làm sao để tên gọi mới nhưng không làm xóa sổ tên địa danh gắn với lịch sử, văn hóa địa phương?

- Để đảm bảo tính kế thừa và tránh làm mất đi dấu ấn của các địa danh cũ, chúng ta có thể áp dụng nhiều giải pháp linh hoạt. Nếu một tên mới được chọn, thì các địa danh lịch sử có thể được giữ lại trong các tên gọi hành chính cấp huyện, cấp xã, hoặc trở thành những danh xưng gắn với các công trình, khu đô thị, khu du lịch, trường học, di tích... Điều này sẽ giúp duy trì sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, không làm "biến mất" những giá trị lịch sử quan trọng.

Tôi tin rằng, việc đặt tên cho một đơn vị hành chính mới không chỉ cần sự cân nhắc thận trọng từ các cơ quan quản lý, mà còn cần sự tham gia, đóng góp ý kiến từ chính người dân địa phương.

Một cái tên mang tính biểu tượng, vừa có sự kế thừa, vừa mở ra một tầm nhìn mới cho sự phát triển, sẽ là cầu nối vững chắc giữa truyền thống và tương lai, góp phần tạo dựng bản sắc riêng cho mỗi địa phương trong giai đoạn phát triển mới.

Xin cảm ơn PGS.TS Bùi Hoài Sơn!