Tăng chế tài để chặn ô nhiễm đô thị

Ám ảnh của người dân đô thị

Với sự phát triển nhanh chóng của đô thị hóa, ý thức của một số bộ phận người dân chưa cao, hệ thống quản lý chưa đồng bộ, thiếu giám sát, khiến tình trạng vi phạm pháp luật về môi trường ngày càng nghiêm trọng. Điển hình, vi phạm ô nhiễm môi trường thể hiện qua ô nhiễm không khí đô thị (bụi mịn PM2.5), ô nhiễm nguồn nước (nước thải công nghiệp, sinh hoạt không xử lý), rác thải nhựa bừa bãi, và suy thoái đất (lạm dụng hóa chất, khai thác rừng)…

Nhà chị Nguyễn Thị Thu Thảo (31 tuổi, ở phường Tây Mỗ, Hà Nội) cách công ty nơi chị làm việc, khoảng 4km. Khoảng thời gian khác trong năm, sau giờ làm chị thường tranh thủ chạy bộ hoặc tham gia các giải chạy vào cuối tuần. Thế nhưng, những ngày của tháng 11, tháng 12 này, chị Thảo chỉ ước nhà cách công ty gần hơn nữa.

“Quãng đường tới công ty không xa nhưng cứ ra đường là sợ. Thời gian gần đây, trời thường xuyên mù mịt do sương mù và bụi mịn. Không khí ô nhiễm nên đôi khi thấy mệt mỏi, khó thở” - chị Thảo chia sẻ.

Ô nhiễm nguồn nước cũng là vấn đề nan giải mà cơ quan chức năng luôn tìm cách ngăn chặn. Thời gian qua, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Hưng Yên đã quyết liệt triển khai các biện pháp nghiệp vụ, kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính đối với nhiều doanh nghiệp vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.

Qua kiểm tra, Công ty TNHH In.VN (tên công ty đã được thay đổi), địa chỉ tại phường Đường Hào, tỉnh Hưng Yên, bị phát hiện xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật từ 1,5 lần đến dưới 3 lần, với lưu lượng từ 5m³/ngày đến dưới 10m³/ngày. Chỉ tiêu BOD5 vượt 2,02 lần, Amoni vượt 2,16 lần, Coliform vượt 2,33 lần.

Tăng chế tài để chấm dứt vi phạm

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, thời gian qua, cơ quan này đã phối hợp với các đơn vị liên quan tăng cường thanh tra, kiểm tra và giám sát ô nhiễm môi trường. Các hành vi vi phạm được phát hiện đã bị xử phạt nghiêm theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP.

Để đảm bảo tính răn đe đối với các hành vi gây ô nhiễm môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang trình Chính phủ xem xét, ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 45/2022/NĐ-CP theo hướng tăng chế tài xử phạt đối với một số hành vi gây ô nhiễm môi trường.

Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, đại biểu Quốc hội Đào Chí Nghĩa (đoàn ĐBQH thành phố Cần Thơ) đề nghị Chính phủ chỉ đạo việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 45 của Chính phủ quy định về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường theo hướng tăng mức phạt và các chế tài bổ sung, nhằm bảo đảm tính răn đe, phù hợp với tình hình thực tiễn.

Mặt khác, tăng cường hỗ trợ, hướng dẫn địa phương thực hiện việc xử lý cải tạo các bãi chôn lấp chất thải ô nhiễm, xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật cho việc xử lý ô nhiễm, cải tạo phục hồi môi trường ở các bãi chôn lấp tại địa phương.

Cũng về vấn đề này, trao đổi với Lao Động, PGS.TS Bùi Thị An (nguyên Đại biểu Quốc hội khoá XIII) cho biết, về nguyên tắc, chế tài phải tương xứng để người vi phạm không tái phạm. Vị này đưa ra ví dụ nếu phạt 10 triệu đồng mà đơn vị vi phạm thu được 1 tỉ đồng thì chắc chắn người vi phạm vẫn sẽ tiếp tục tái phạm.

“Chúng ta nâng chế tài để ngăn chặn hành vi không tái phạm, thậm chí khi xử lý hành chính mà sau đó vẫn tái phạm thì phải kiên quyết xử lý mạnh hơn là xử lý hình sự” - PGS.TS Bùi Thị An nêu.

Tại Nghị quyết số 247/2025/QH15 mới đây, Quốc hội yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương phải ban hành và triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025-2030.