Ngân hàng Thế giới: Tăng trưởng kinh tế được củng cố với sự hồi phục của các lĩnh vực

Báo cáo cập nhật Tình hình Kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 4/2022 của Ngân hàng Thế giới công bố mới đây đã ghi nhận rằng, GDP trong quý I/2022 tăng trưởng hơn 5% so cùng kỳ năm 2021, tương đương với tốc độ tăng trưởng trong quý IV/2021, nhưng vẫn thấp hơn hai điểm phần trăm so với tốc độ tăng trưởng trước đại dịch.

Lĩnh vực công nghiệp - xây dựng và dịch vụ tăng trưởng lần lượt 6,4% và 4,6% so cùng kỳ, đóng góp 4,3 điểm phần trăm cho tăng trưởng GDP của quý I năm nay. Tăng trưởng của lĩnh vực công nghiệp - xây dựng đạt được nhờ nhu cầu mạnh mẽ đối với các sản phẩm công nghiệp chế biến, chế tạo từ khu vực kinh tế đối ngoại. Trong khi đó, kết quả tăng trưởng của lĩnh vực dịch vụ không đồng đều giữa các ngành.

Ngành tài chính, ngân hàng và bảo hiểm và ngành thông tin và truyền thông cũng đã cho thấy khả năng chống chịu tốt trong hai năm qua và duy trì được tăng trưởng vững chắc. Ngành dịch vụ lưu trú và ăn uống đạt tăng trưởng thấp hơn 1,8% so với cùng kỳ năm trước và thấp hơn nhiều so với thời kỳ trước đại dịch. 

Sản xuất công nghiệp duy trì kết quả vững chắc trong tháng 3, tăng trưởng 8,5% so cùng kỳ năm trước, trong khi tăng trưởng doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng tăng tốc lên 9,4%. Đây là một trong những kết quả tốt nhất trong hai năm qua, nhờ vào việc thúc đẩy doanh thu bán lẻ hàng hóa. 

Cán cân thương mại hàng hóa cũng được ghi nhận thặng dư 1,4 tỷ USD trong tháng 3 năm nay trong khi vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký và giải ngân vẫn đứng vững trong bối cảnh bất định toàn cầu liên quan đến xung đột Nga - Ukraine.

Giá năng lượng tăng cao và nhu cầu trong nước đang phục hồi khiến cho lạm phát CPI (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 3 bật tăng lên 2,4% từ mức 1,4% trong tháng 2. Giá nhiên liệu và hàng hóa thế giới tăng làm tăng chỉ số giá sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo trong khi tỷ giá thương mại tiếp tục xấu đi trong quý I.

Tỷ lệ dư nợ tín dụng trên tổng tiền gửi tăng, cho thấy dấu hiệu thắt chặt điều kiện tài chính trong nước. Lãi suất qua đêm liên ngân hàng ở mức 2,08% vào cuối tháng 3, tăng 1,8 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Ngân sách Nhà nước tiếp tục bội thu nhờ kết quả thu đảm bảo trong khi tiến độ triển khai thực hiện các dự án đầu tư công chậm.

Trước những diễn biến của quý I vừa qua, theo khuyến cáo của WB, giá tiêu dùng và sản xuất tăng cao đã đặt ra yêu cầu cần theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả trong nước. Bởi lẽ lạm phát tăng sẽ ảnh hưởng đến quá trình phục hồi tiêu dùng trong nước và tăng trưởng kinh tế. Giá nhập khẩu cao hơn cùng với giá hàng hóa trung gian và giá sản xuất tăng liên tục trong 3 quý liên tục gần đây có thể làm tăng giá tiêu dùng, đặc biệt là giá lương thực, thực phẩm.

Trong ngắn hạn, cần có các biện pháp can thiệp chính sách có mục tiêu để loại bỏ tác động của giá cả tăng đối với người dân, đặc biệt là đối với những nhóm dễ bị tổn thương nhất. Theo đó, chính sách giảm thuế đối với xăng dầu được ban hành gần đây cũng là một biện pháp trong ngắn hạn như vậy.

Về trung hạn, theo WB, xây dựng hệ thống đảm bảo xã hội có mục tiêu, hiệu quả và có khả năng ứng phó tốt hơn sẽ giúp tăng cường khả năng chống chịu với các cú sốc bên ngoài như cú sốc tăng giá hàng hóa thế giới hiện nay. Nếu tình trạng tăng giá kéo dài, nền kinh tế sẽ cần phải điều chỉnh và thích nghi với sự thay đổi giá cả.

Các cấp có thẩm quyền cũng nên cân nhắc những cải cách mang tính cấu trúc để nâng cao năng suất của nền kinh tế và tăng tổng cung. Các biện pháp này bao gồm giảm thuế đối với các hoạt động đầu tư sản xuất và đổi mới sáng tạo, giảm rào cản trong môi trường kinh doanh, giảm chi phí logistics và đầu tư vào giáo dục đào tạo kỹ thuật cho lực lượng lao động.