Thị trường việc làm trong cơn lốc AI

MC: Thưa quý vị và các bạn, sau 1 giờ 30 phút trao đổi với rất nhiều ý kiến cởi mở, sâu sát cùng 2 vị khách mời, chúng ta đã nhìn rõ tác động của AI đối với thị trường việc làm, lao động.

Chúng tôi hy vọng nội dung cuộc tọa đàm đã cung cấp những thông tin bổ ích cho NLĐ, cơ quan quản lý Nhà nước, đồng thời đã phần nào trả lời các câu hỏi, thắc mắc của NLĐ liên quan đến công nghệ số, AI…

Xin trân trọng cảm ơn ông Hà Anh Tuấn, ông Vũ Quang Thành đã tham dự buổi tọa đàm. Cảm ơn khán giả đã quan tâm theo dõi.

Chương trình tọa đàm của Báo Lao Động xin được dừng tại đây. Xin chào và hẹn gặp lại trong những chương trình lần sau.

MC: Thưa ông Hà Anh Tuấn, chúng ta có thể tận dụng kinh nghiệm nào về AI để triển khai ngay tại Việt Nam?

Ông Hà Anh Tuấn: Chúng ta cập nhật khá nhanh về AI.

Chúng ta chỉ chậm chân khoảng 6 tháng so với thế giới.

Tuy nhiên, việc sử dụng, ứng dụng đang phân cấp rõ: Nhiều doanh nghiệp ứng dụng tốt, đưa ngay vào sản phẩm của mình. Số còn lại, thấy đắt, thấy khó dùng cũng chưa dám dùng. Nhóm doanh nghiệp Việt Nam chưa dám dùng khá phổ biến.

Việt Nam nên áp dụng luôn các giải pháp đã đóng gói rồi, thay vì nghiên cứu, thử nghiệm sẽ rất tốn kém. Chúng ta ứng dụng các giải pháp đã được chứng minh để tiếp cận trình độ nước ngoài.

Tiếp cận, sử dụng, chuyển giao là quy trình nên thực hiện ngay lập tức. Sau đó, ta có thể nghiên cứu thay thế nếu có đủ năng lực.

MC: Tóm lại, AI có thực sự "đáng sợ" với người lao động và thị trường lao động hay không, thưa hai vị khách mời?

Ông Hà Anh Tuấn: Có "đáng sợ", nhưng cũng không đáng sợ.

Nếu không nâng cấp, cơ hội "sống sót" của lao động không nhiều, sẽ làm công việc lấy công làm lãi, bị đẩy xuống thấp.

Nếu làm tốt, học tập tốt, tiếp cận sâu AI, cơ hội việc làm tốt hơn, cuộc sống dễ dàng hơn.

Như vậy, với người không tiếp cận AI, vài năm nữa sẽ rất khó khăn.

Chúng ta cũng không cần quá nhanh mà đi bình tĩnh, đi chắc chắn sẽ tốt hơn nhiều.

MC: Thưa hai vị khách mời, đào tạo CNTT, AI cho nhóm lao động trung niên nên triển khai như thế nào?

Ông Hà Anh Tuấn: Nên có giải pháp của các doanh nghiệp như công ty viễn thông, công ty thiết bị gia đình… để ứng dụng trực tiếp cho lao động.

Ví dụ, người cao tuổi đang có nhiều thiết bị thông minh hỗ trợ. Các doanh nghiệp có thể nghiên cứu thiết kế giải pháp bình dân học vụ số cho lao động trung niên; doanh nghiệp tham gia cũng cần được hỗ trợ chính sách, ưu đãi tài chính…

Về đào tạo, nên áp dụng theo hình thức đi theo sản phẩm, ứng dụng thiết thực hằng ngày cũng giúp lao động trung niên tiếp cận nhanh hơn, sâu hơn về công nghệ, AI…

Cơ hội việc làm cho người lao động trung niên, lớn tuổi

Ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội: Cơ hội việc làm và thách thức chia đều đối với tất cả các nhóm.

Đối với lao động trung niên, người cao tuổi thì khó khăn hơn. Họ có kinh nghiệm làm việc, nhiều năm công tác, việc ứng dụng AI hạn chế. Công việc tiếp theo lại yêu cầu phải có ứng dụng kỹ năng số. Cơ hội việc làm đối với họ vẫn có nhưng theo tôi phải có những nghiên cứu cụ thể để trang bị AI phù hợp với nhóm trung niên, cao tuổi, giúp họ tiếp cận tốt hơn. Họ cần phải có thời gian mới có thể tiếp cận được.

Vì vậy, phải có những những sản phẩm ứng dụng phù hợp với công việc, với vị trí nghề nghiệp, với phân khúc lứa tuổi để họ tiếp cận, nhanh chóng ứng dụng vào vị trí việc làm mới. Cần phải có sự nghiên cứu khoa học cụ thể về nội dung này và đưa ra giải pháp phù hợp với từng “phân khúc” lứa tuổi đối với nhóm này.

MC: Luật Việc làm sửa đổi chưa nhắc nhiều đến AI và nhóm lao động bị tác động mạnh bởi AI. Các ông có góp ý gì với nội dung này?

Ông Hà Anh Tuấn: Luật có thể bổ sung điều khoản rõ hơn, nội dung liên quan đến AI, ví dụ như các TTDVVL được đầu tư nâng cấp AI để kết nối nhu cầu sát hơn.

Câu chuyện liên quan đến hỗ trợ lực lượng lao động có sử dụng AI; lao động biết các kỹ năng AI và cần chuẩn hóa, tiến tới phổ thông như những chứng chỉ trước đây từng áp dụng khi tuyển dụng lao động (tin học, tiếng Anh…).

Sự hỗ trợ về tài chính để lao động nâng cao kỹ năng này sẽ góp phần thúc đẩy thị trường lao động. TTDVVL cũng nên sớm đầu tư cho AI.

Ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội: Trung tâm dịch vụ việc làm là một đơn vị đang thực thi chính sách Luật Việc làm. Luật Việc làm chưa đề cập đến định hướng trong thời gian tới sẽ tác động bởi AI, trong đó có doanh nghiệp và người lao động. Vì vậy, Luật Việc làm có thể thêm về hệ thống thông tin thị trường lao động với chương điều, mục cụ thể, tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá ứng dụng AI; hỗ trợ người lao động trong công tác đào tạo, chính sách bảo hiểm thất nghiệp để người lao động có định hướng rõ ràng hơn để nếu khi thất nghiệp họ có thể sớm quay lại thị trường lao động.

MC: Còn ông Hà Anh Tuấn, với góc nhìn của ông, các trung tâm kết nối việc làm sẽ ứng dụng AI như thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động?

Ông Hà Anh Tuấn: Có 3 công việc có thể ứng dụng AI, tuy nhiên phải lưu ý nâng cấp phần cứng CNTT trước.

3 ứng dụng làm ngay gồm:

Bảng phân tích dự báo về thị trường lao động, ngành nghề, dữ liệu để lao động khi nộp đơn học đại học cũng có thể tra cứu để chọn ngành, định hướng nghề nghiệp. Phụ huynh cũng đồng hành cùng con được.

Dữ liệu liên quan ngành nào cần kỹ năng nào để lao động nâng cấp. Ví dụ, ngành marketing cần kỹ năng gì thì đạt mức lương bao nhiêu… Ta phải đưa ra được dữ liệu thay các công ty tư nhân. Tương lai có cổng thông tin dự báo, dữ liệu ngành nghề… Phân tích, phân lọc, tổng hợp hồ sơ… để AI phân loại, đánh giá, gợi ý. Nên có giải pháp AI kiểm tra lại CV, tránh nói vống, nói quá về năng lực. Khi AI đánh giá, doanh nghiệp dễ dàng chọn hồ sơ, chọn ứng viên.

Phát hiện cung - cầu lao động giúp đỡ vất vả cho đôi bên bằng hệ thống kết nối tự động. AI có thể hiểu “khẩu vị” của cả doanh nghiệp và người lao động để gợi ý hồ sơ tốt, đúng, trúng nhu cầu.

Đảm bảo 3 nội dung trên, vai trò trung tâm dịch vụ việc làm sẽ được nâng lên, tốt hơn rất nhiều và tạo nên sự phù hợp. Sự phù hợp là quan trọng nhất trong thị trường việc làm.

MC: Chuyên gia cho rằng, không chỉ ứng dụng công nghệ, các trung tâm dịch vụ việc làm này còn phải cập nhật xu hướng, thậm chí lên bản đồ tuyển dụng cho từng ngành nghề, lĩnh vực… để khẳng định vai trò. Việc này có khó khăn không, thưa ông Thành?

Ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội: Trung tâm theo chỉ đạo chung của thành phố, trực thuộc Sở Nội vụ, trong đó có các hoạt động như hỗ trợ người tìm kiếm việc làm qua website, cổng thông tin, phỏng vấn trực tuyến. Việc cập nhật xu hướng, xây dựng bản đồ tuyển dụng… với trung tâm không chỉ khó về hoạt động nghiệp vụ, mà khó về tập trung cơ sở dữ liệu. Để xây dựng được bản đồ tuyển dụng trong từng lĩnh vực ngành nghề phải có cơ sở dữ liệu đảm bảo chất lượng, tập hợp được dữ liệu mới đảm bảo để có hệ sinh thái về vị trí việc làm đủ tốt, từ đó mới xây dựng bản đồ về tuyển dụng về vị trí việc làm khác nhau.

Bên cạnh đó, khi có cơ sở dữ liệu thì có nền tảng phần cứng đảm bảo, trình độ cán bộ nâng lên, công tác phân tích, định hướng, dự báo thị trường phải tốt. Tất cả phải có sự đầu tư phù hợp mới có thể đáp ứng.

MC: Thưa ông Hà Anh Tuấn, nhiều lao động đã qua đào tạo, có trình độ, tay nghề rất choáng ngợp khi tiếp cận AI. Với tư cách là đơn vị đào tạo lĩnh vực này, ông có lời khuyên gì cho người lao động và chính doanh nghiệp? Họ nên bắt đầu từ đâu?

Ông Hà Anh Tuấn: Chính xác.

Khi đào tạo, có người nhanh hơn một chút, có người chưa biết gì. Rất khó khăn để thay đổi tư duy của họ.

Nhiều người choáng ngợp vì quá nhiều phần mềm, lẫn trong đó không ít phần mềm lừa đảo.

Tâm trạng lo ngại bị thay thế, sa thải cũng phổ biến.

Chúng ta nên đào tạo tư duy trước, để người lao động coi AI là bộ não được nhân bản, bộ não trợ lý của mình. Thay vì não ta phải nhớ nhiều thứ, ta có bộ nhớ dự phòng, giúp ta giải quyết công việc, xử lý dữ liệu… tốt hơn.

Về doanh nghiệp, khi đào tạo nhân viên mới, kiến thức cũ, tích lũy được nạp vào AI, nhân sự mới chỉ cần cài vào để học mà không cần giảng giải lại cho từng người, không mất nhiều thời gian, công sức để đào tạo lại.

Đào tạo hướng tới mỗi nhân sự có một bộ não giúp việc đồng hành. Đó là dữ liệu của riêng cá nhân, mỗi người sử dụng riêng và hiệu quả nhất.

Như vậy, AI sẽ là trợ lý AI đúng nghĩa - đây mới là đào tạo.

MC: Luật Việc làm sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1.1.2026 tăng chế độ hỗ trợ cho lao động hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp khi học nghề. Thưa ông Thành, ông có cho rằng, chúng ta nên đưa kiến thức về AI, công nghệ số… cho nhóm này được học hay không?

Ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội: Thị trường lao động hiện biến đổi nhanh, nhiều công việc giản đơn có nguy cơ biến mất do tự động hóa và trí tuệ nhân tạo, trong khi các ngành nghề liên quan đến dữ liệu, thương mại điện tử, dịch vụ trực tuyến, sản xuất thông minh lại ngày càng phát triển.

Nếu chỉ đào tạo những nghề truyền thống, lao động sẽ khó bắt kịp nhu cầu mới. Việc trang bị kiến thức cơ bản về kỹ năng số, sử dụng công cụ AI hỗ trợ công việc, an toàn thông tin hay kỹ năng vận hành hệ thống công nghệ sẽ giúp người lao động có thêm cơ hội tìm việc, thậm chí có thể tự tạo việc làm. Đây cũng là cách để chính sách bảo hiểm thất nghiệp không chỉ dừng ở hỗ trợ tạm thời, mà còn thực sự trở thành công cụ tái hòa nhập thị trường lao động cho người thất nghiệp.

Việc đưa kỹ năng số vào hoạt động đào tạo thì Luật Việc làm cần nghiên cứu để đưa vào định hướng chung trong đào tạo với lực lượng lao động này. Trước tác động của AI, người lao động bị mất việc thì được đào tạo thêm kiến thức về AI, công nghệ số là rất tốt; để người lao động được trang bị thêm kiến thức này, nếu thất nghiệp, sau khi được đào tạo thì tìm được vị trí việc làm tốt hơn.

MC: Gần đây, chúng ta thường xuyên mời các “ông lớn” về AI, về công nghệ thông tin (CNTT) đến Việt Nam. Ta đang thu hút họ bằng nhiều cách. Thưa ông Hà Anh Tuấn, “bình dân học vụ số” sẽ bắt đầu như thế nào để đạt hiệu quả cao, theo quan điểm của ông?

Ông Hà Anh Tuấn: Chính phủ phát động phong trào bình dân học vụ số để phổ biến số hóa, AI cho người dân. Đây là chương trình quốc gia quan trọng về chuyển đổi số, CNTT.

Tôi cảm nhận sự vào cuộc mạnh mẽ từ trên xuống, quyết tâm đưa đất nước mạnh hơn về CNTT, công nghệ số và đây cũng là con đường phát triển đất nước.

Chính phủ cũng đang tạo nguồn lực hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi số, ứng dụng AI để thành doanh nghiệp. Từ hỗ trợ phần mềm cho hộ kinh doanh thành doanh nghiệp, cho vay vốn tín chấp, trao phần mềm giải pháp chuyển đổi số…

Bình dân học vụ số có 2 hướng: Hỗ trợ lực lượng để phát triển đất nước là các hộ kinh doanh. Người lao động lĩnh vực này sẽ được hưởng lợi trước. Chỉ 5 triệu hộ kinh doanh được hưởng lợi thì sẽ có ít nhất khoảng 10 triệu người được thụ hưởng.

Chúng ta còn có chương trình AI, CNTT vào các trường tiểu học, cho học sinh tiếp cận sớm, lâu dài.

Tóm lại, bình dân học vụ số đi thành 2 mũi: Mũi trực tiếp đến hộ kinh doanh, mũi đi vào giáo dục đến toàn dân.

Ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội: Với định hướng chung của Chính phủ về “Bình dân học vụ số”, thì sẽ thúc đẩy định hướng chung: Đó là đến thời điểm nào đó, việc ứng dụng AI, công nghệ số như là một “hoạt động bình thường”. Khi nhận thức tốt hơn, kiến thức nhiều hơn thì sẽ kỹ năng số sẽ trở thành kỹ năng bình thường, trở thành thói quen; việc tiếp cận kỹ năng số ngày càng nhiều hơn, trở thành môn học bình thường.

Công nghệ số ứng dụng trong công việc đã và đang rất nhiều, sẽ nâng cao hiệu quả, hiệu suất công việc của người lao động.

MC: Với tư cách đơn vị kết nối cung - cầu lao động, thời điểm này, ông có lời khuyên gì cho người lao động trong hành trang xin việc. Nếu được khuyên họ bồi dưỡng thêm kỹ năng, ông sẽ định hướng họ học gì, thưa ông Vũ Quang Thành.

Ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội: Công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi mạnh mẽ thị trường lao động, tác động mạnh mẽ đến người lao động. Người lao động cần chủ động học tập và học tập liên tục, chú trọng kỹ năng mềm, ngoại ngữ, kỹ năng sống - làm chủ AI, làm chủ công nghệ.

Với lực lượng lao động có trình độ cũng phải cập nhật liên tục, tự rèn luyện để nâng cấp mình về kỹ năng số, từ đó cơ hội việc làm sẽ tốt hơn.

Có thể nói, hành trang xin việc thời đại AI không chỉ dừng ở chuyên môn, bằng cấp, mà là sự kết hợp hài hòa giữa tri thức chuyên ngành, kỹ năng số và kỹ năng mềm, giúp người lao động nâng cao giá trị bản thân và đứng vững trước biến động.

MC: Thưa ông Vũ Quang Thành, tỉ lệ tuyển dụng công việc liên quan đến AI ở Trung tâm Dịch vụ việc làm hiện nay ra sao?

Ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội: Hiện nay, nhu cầu công việc liên quan đến AI đều tăng cao. Qua thu thập dữ liệu, “đặt hàng” của doanh nghiệp về tuyển dụng có thể thấy, nhu cầu tuyển dụng liên quan đến AI ngày càng tăng, có thời điểm tăng 30% so với thời gian trước.

Điều này diễn ra trong bối cảnh, sau dịch COVID-19 hình thành thói quen làm việc online, tiếp sau đó AI phát triển rầm rộ, thâm nhập tất cả lĩnh vực, từ đó nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp tăng lên. Số lượng doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng liên quan đến AI tại trung tâm ngày càng cao lên.

MC: Tại Việt Nam, theo khảo sát của Anphabe, đến nay, có 56% người lao động tiếp xúc, ứng dụng AI trong công việc. Con số này có thấp không trong bối cảnh AI phát triển như vũ bão, thưa ông Hà Anh Tuấn?

Ông Hà Anh Tuấn: Con số trên chỉ thể hiện 1 phần thực tế.

Trên thực tế, khi chúng tôi đào tạo, thấy bị phân hóa thành 2 dạng lao động: 1 dạng dùng AI thụ động, theo phong trào, thói quen chưa hình thành; 1 dạng lực lượng dùng thường xuyên, AI hỗ trợ nhiều trong công việc.

Con số 56% không thấp, những người chưa sử dụng có thể là nhóm ở vùng sâu vùng xa, nơi khó khăn… Tuy nhiên, so với thế giới, tỉ lệ dùng thường xuyên của ta thấp.

Nghĩa là, trong 56% đang dùng, chỉ khoảng 1 nửa trong số đó đang tận dụng AI hỗ trợ tốt cho công việc. Còn lại nhiều người dùng thụ động chứ chưa dùng thành thói quen. Không dùng nhiều nên câu lệnh khá chung chung, chưa hình thành kinh nghiệm.

Tôi nhận định có khoảng 30% người lao động đang dùng thành thạo AI. Tại doanh nghiệp, con số ứng dụng AI khác với những khu vực khác.

Tôi hy vọng năm sau con số này sẽ tốt hơn.

MC: Tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, ông cảm nhận AI, công nghệ số đã có tác động như thế nào đến lao động, doanh nghiệp, quá trình tuyển dụng hiện nay?

Ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội: AI và công nghệ số đang vừa thúc đẩy sự phát triển, vừa là áp lực với người lao động, đặt ra nhiều cơ hội, thách thức.

Đối với người lao động, họ có cơ hội: Năng suất lao động tăng nhờ AI hỗ trợ tính toán, xử lý dữ liệu, tự động hóa nhiều khâu phức tạp. Qua đó, người lao động được giải phóng khỏi các công việc mang tính lặp lại, có nhiều thời gian cho sáng tạo; mang lại công việc mới.

Tuy nhiên, người lao động đối mặt với các thách thức: Lao động phổ thông và lao động kỹ năng thấp chưa có kỹ năng số nên khoảng cách số ngày càng lớn giữa lao động có kỹ năng công nghệ và nhóm ít tiếp cận công nghệ.

Đối với doanh nghiệp khi áp dụng AI, sẽ giảm chi phí vận hành nhờ tự động hóa, robot, hệ thống quản lý thông minh. Tăng khả năng cạnh tranh trong nước và quốc tế khi ứng dụng AI.

Tuy nhiên, doanh nghiệp có những thách thức: Nhu cầu nhân lực chất lượng cao vượt quá khả năng cung ứng của thị trường, gây thiếu hụt lao động số. Chi phí đào tạo, chuyển đổi số ban đầu khá lớn, đặc biệt với doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Tác động của AI, công nghệ số rất rõ đến người lao động và doanh nghiệp. Tại trung tâm dịch vụ việc làm Hà Nội, chúng tôi đã áp dụng AI để chấm điểm CV của người lao động; dùng Chatbot để hỗ trợ người lao động, trả lời tự động cho người lao động. Nhiều doanh nghiệp hiện nay cũng phỏng vấn tuyển dụng bằng AI để chấm điểm ứng viên.

MC: Bà Thanh Nguyễn - Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Anphabe - cho hay, theo nghiên cứu của công ty, hơn 78% doanh nghiệp trên thế giới đã ứng dụng AI vào ít nhất 1 chức năng kinh doanh trong năm 2024? Thưa ông Hà Anh Tuấn, ông nhận định hết năm 2025, con số 78% sẽ tăng lên bao nhiêu %?

Ông Hà Anh Tuấn: Tốc độ trung bình tăng trưởng AI trên thế giới khoảng 100%/năm. Thực tế, ứng dụng AI không quá cao siêu vì có những tác vụ sẽ rất dễ dùng, nhiều người dễ dàng tiếp cận.

Khi chúng tôi làm đào tạo về AI, các công ty lớn tại Việt Nam đặt hàng cập nhật cho từng nhân viên, đến từng người chứ không phải yêu cầu chung chung cho cả doanh nghiệp.

Khảo sát tại các doanh nghiệp cho thấy, có tới 98% nhân sự đã dùng AI. AI hiện diện xung quanh ta, ngay việc tìm thông tin trên Google cũng có AI hỗ trợ giải đáp.

Xu thế doanh nghiệp dùng AI là phổ biến. Những thứ AI tác động ngay lập tức, trực tiếp là trong hoạt động phân tích dữ liệu, từ hoạt động của AI đưa ra báo cáo, nhận xét…

Tôi dự đoán, cuối năm 2025, số doanh nghiệp ứng dụng AI tăng thêm ít nhất 10%.

Ở nước ta hiện nay, Chính phủ liên tục nâng cấp nền tảng công nghệ thông tin, chuyển đổi số… hướng tới người dân và Chính phủ trực tiếp “nói chuyện” với nhau.

MC: Thực tế sẽ có một số công việc, ngành nghề bị AI “thổi bay”, nhưng bên cạnh đó, nhiều công việc mà nhân sự đảm nhận sẽ nhàn hơn rất nhiều, trong khi năng suất lao động tăng cao nhờ AI. Các ông có lạc quan về nhận định này không và đâu là những ngành “nguy cơ” nhất, đâu là những ngành “triển vọng” nhất, thưa ông Hà Anh Tuấn?

- Ông Hà Anh Tuấn: Chúng tôi đã theo dõi 3 năm nay, AI sẽ làm 1 số ngành nghề mất đi. Ví dụ, nhân viên kiểm thử sản phẩm nay bị thay bằng camera AI. Ở nhiều quốc gia, khâu an ninh hàng không nay đã áp dụng AI. Thư ký văn phòng nay AI ghi chép hộ. Telesale cũng không cần thiết.

Ngành quản lý nhân sự, tuyển dụng, xưa phải phỏng vấn trực tiếp. Các tập đoàn lớn trên thế giới nay đã có AI phỏng vấn trực tuyến, ứng viên gửi hồ sơ AI sẽ phân loại…

Nhóm tra cứu văn bản giấy tờ, bán hàng trực tuyến… cũng nguy cơ cao. AI nay có thể live stream bán hàng…

Những ngành phân tích, phân loại, tổng hợp… sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, ngành nào cũng bị ảnh hưởng bởi AI.

Ví dụ, hiện nay, nhân sự của Google được chấm công bằng AI. AI có thể gợi ý nhân sự nào nên chấm dứt hợp đồng…

Trong tương lai, AI còn được áp dụng nhiều hơn trong đời sống, trong mọi lĩnh vực như mổ, xét nghiệm, chẩn đoán ung thư… Thế giới càng tiến lên AI càng len sâu vào các lĩnh vực.

Ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội: Hiện nay, lĩnh vực nào cũng dễ dàng bị AI tác động, công việc có thể bị thay thế. Những ngành nghề “nguy cơ” nhất, dễ bị AI thay thế, gồm:

Ngành nghề mang tính lặp lại, quy trình: nhập liệu, xử lý hồ sơ, kế toán sơ cấp, kiểm duyệt nội dung cơ bản.

Ngành sản xuất, lao động phổ thông: công việc dây chuyền, kho bãi, bốc xếp, kiểm tra chất lượng đơn giản.

Ngành dịch vụ cơ bản: chăm sóc khách hàng trực tuyến theo kịch bản, bán hàng qua điện thoại, hỗ trợ kỹ thuật mức thấp.

Một số lĩnh vực sáng tạo sơ cấp: viết nội dung quảng cáo đơn giản, dịch thuật cơ bản, thiết kế đồ họa mẫu sẵn.

Những ngành nghề “triển vọng” nhất, AI khó thay thế, thậm chí phát triển mạnh nhờ AI:

Công nghệ và dữ liệu: chuyên gia AI, phân tích dữ liệu, an ninh mạng, kỹ sư phần mềm.

Y tế và chăm sóc sức khỏe: bác sĩ, điều dưỡng, chuyên gia dược phẩm - AI hỗ trợ chẩn đoán, nhưng con người quyết định và tương tác với bệnh nhân.

Giáo dục và đào tạo: AI có thể cung cấp công cụ, nhưng vai trò người thầy trong định hướng, truyền cảm hứng và giảng dạy kỹ năng mềm vẫn thiết yếu.

* MC: Thưa quý vị và hai vị khách mời, trước khi vào buổi tọa đàm, xin mời quý vị và các khách mời xem một video clip do Báo Lao Động thực hiện.

Thưa ông Hà Anh Tuấn, ông có đánh giá gì về những thách thức đối với người lao động sau khi xem clip do chúng tôi thực hiện?

Ông Hà Anh Tuấn: Thách thức lớn nhất là người lao động một số ngành sẽ bị cắt giảm.

Thực tế, ngành ngân hàng lợi nhuận cao vẫn cắt giảm nhân sự, nhiều ngành khác cũng sẽ cắt giảm nhân sự.

Nguy cơ được phân lớp giữa 2 lực lượng lao động. Nhóm lao động biết AI sẽ được tuyển dụng, trọng dụng; nhóm không biết AI sẽ không hòa nhập, bị cắt giảm.

Ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội - đánh giá những thách thức đối với người lao động trước sự tác động sâu sắc của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo:

Là đơn vị thường xuyên tiếp cận với doanh nghiệp, người lao động, và qua thu thập thông tin, thì tôi thấy AI, công nghệ số tác động mạnh mẽ đến thị trường lao động nói chung và Việt Nam cũng không tránh khỏi.

Hiện nay, hầu hết lĩnh vực kinh tế đều đã áp dụng AI, mang lại hiệu quả, như vậy sẽ ảnh hưởng đến các vị trí việc làm. Lực lượng dễ bị ảnh hưởng đó là lao động phổ thông, nhưng có một lớp lực lượng lao động có trình độ, kỹ năng số, AI thì được trọng dụng phát triển. Như vậy sẽ phân ra 2 luồng rõ nét. Điều này sẽ dẫn đến thách thức lớn đối với người lao động (NLĐ) có trình độ hạn chế, chưa cập nhật AI, công nghệ số.

Kể cả ngay lực lượng có trình độ, nếu như không thường xuyên cập nhật thì có thể vẫn rơi vào tình trạng thất nghiệp vì đòi hỏi của doanh nghiệp về AI, kỹ năng số đều cần cập nhật liên tục.

Tuy nhiên, bên cạnh công việc mất đi, công nghệ số mang lại thị trường nhiều công việc mới. Đây là cơ hội để NLĐ có định hướng cụ thể cho tương lai của mình, vị trí nghề nghiệp của mình.

Chưa bao giờ như thời điểm này, những cụm từ công nghệ số, chuyển đổi số, AI… lại được nhắc đến nhiều trong tất cả các lĩnh vực của đời sống.

Với lĩnh vực lao động, việc làm, thực tế cho thấy, không chỉ lao động phổ thông có cơ hội việc làm bấp bênh, ngay cả những người có tay nghề, qua đào tạo cũng đứng trước nguy cơ mất việc vì AI.

Báo Lao Động sẽ cùng các chuyên gia đi sâu phân tích ảnh hưởng của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo đến đời sống, kinh tế, xã hội, đặc biệt trong giai đoạn hội nhập sâu rộng và làm thế nào để duy trì việc làm, ổn định thị trường lao động trong bối cảnh chịu tác động mạnh mẽ của cách mạng công nghệ, làn sóng AI…

Khách mời giao lưu là ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội; ông Hà Anh Tuấn - CEO Công ty Vinalink.

Chương trình do Báo Lao Động tổ chức, được tường thuật trên Báo Lao Động điện tử (laodong.vn) vào sáng 27.8.2025.