Quyết tâm lớn trong kiểm soát ô nhiễm môi trường, ô nhiễm không khí đô thị
Việc ban hành Chỉ thị 20, trong đó có lộ trình cấm xe máy xăng tại vành đai 1 Hà Nội, thể hiện quyết tâm lớn trong giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Chỉ thị cần thiết để bảo vệ môi trường, giảm ô nhiễm không khí
Ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí, ngày càng nghiêm trọng. Nhiều thời điểm, chỉ số chất lượng không khí tại các đô thị lớn vượt ngưỡng an toàn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân.
Theo TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, số liệu quan trắc những năm gần đây cho thấy nồng độ bụi mịn PM2.5 luôn ở mức cao, đặc biệt tại Hà Nội và TPHCM. Nguyên nhân chủ yếu đến từ hoạt động kinh tế - xã hội, trong đó giao thông cá nhân là nguồn thải lớn nhất.
“Hà Nội hiện có khoảng 7 triệu xe máy, tương đương 7 triệu nguồn thải li ti mỗi ngày. Khí thải từ các cơ sở sản xuất, công trình xây dựng gây bụi, cùng tình trạng đốt rác tự phát cũng góp phần gia tăng ô nhiễm, phát sinh nhiều chất độc hại như dioxin, furan”, ông Tùng nhấn mạnh.
Tổ chức Y tế Thế giới từng cảnh báo, ô nhiễm không khí là một trong những mối đe dọa lớn nhất với sức khỏe nhân loại, gây khoảng 7 triệu ca tử vong mỗi năm. Nếu không được kiểm soát, hệ lụy đối với sức khỏe cộng đồng sẽ ngày càng nặng nề.
Trước tình trạng ô nhiễm môi trường, ô nhiễm không khí, ngày 12.7, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường. Tại Chỉ thị, Thủ tướng Chính phủ đã có nội dung yêu cầu Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội tập trung chỉ đạo, triển khai ngay một số giải pháp trọng tâm với lộ trình về bảo vệ môi trường, trong đó có các biện pháp về việc kiểm soát khí thải, giảm ô nhiễm như:
Thực hiện các giải pháp, biện pháp để các tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện, lộ trình đến ngày 1.7.2026 không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1; từ ngày 1.1.2028 không có xe mô tô, xe gắn máy, hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1, Vành đai 2; từ năm 2030 tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường Vành đai 3.
Các biện pháp cần làm ngay để bảo vệ môi trường, giảm ô nhiễm không khí
Theo GS.TS Hoàng Xuân Cơ - Trưởng ban Khoa học, Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam, Chỉ thị 20 có thể giảm thiểu phần nào tình trạng ô nhiễm môi trường. Nếu các kế hoạch trong chỉ thị được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả mang lại sẽ rất rõ rệt.
Nói đến kế hoạch không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1 từ ngày 1.7.2026, GS.TS Hoàng Xuân Cơ - cho rằng, cần có kế hoạch chỉ rõ: Cơ quan nào thực hiện? Thực hiện những gì? Thực hiện như thế nào? Và nguồn lực ở đâu? Chỉ khi xác định rõ bốn nội dung này, kế hoạch mới có thể triển khai hiệu quả, tránh bị gián đoạn lộ trình và giảm bớt khó khăn cho người dân.
GS.TS Hoàng Xuân Cơ nhấn mạnh: “Nếu làm không khéo, người dân sẽ phản ứng rất mạnh. Vì vậy, mọi kế hoạch phải được thực hiện khéo léo, hài hòa để vừa đạt mục tiêu, vừa không gây áp lực đến người dân trong quá trình chuyển đổi phương tiện”.
Cũng bàn về giải pháp hỗ trợ người dân chuyển đổi phương tiện, PGS.TS Vũ Thanh Ca - Giảng viên cao cấp Khoa Môi trường, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội - cho rằng, cần phải có lộ trình thích hợp để người dân chuyển đổi, tránh lãng phí các nguồn lực. Đối với nhóm có thu nhập thấp, cần có sự hỗ trợ về tài chính của nhà nước thông qua các khoản hỗ trợ, các khoản vay.
“Kinh nghiệm hỗ trợ tài chính phục vụ xóa đói giảm nghèo rất hiệu quả của Việt Nam có thể được áp dụng trong trường hợp này”, PGS.TS Vũ Thanh Ca nhấn mạnh.
Song song với việc cấm xe xăng, PGS.TS Vũ Thanh Ca - cho rằng, phải đầu tư phát triển hệ thống giao thông công cộng như xe buýt điện kết hợp với hệ thống đường sắt đô thị hiện có. Phải đảm bảo hệ thống giao thông công cộng thỏa mãn được nhu cầu di chuyển của người dân tới nơi làm việc và học tập một cách tốt nhất. Đồng thời, cần tập trung hoàn thiện hệ thống đường sắt đô thị càng sớm càng tốt.
“Chỉ sau khi có hệ thống giao thông công cộng tốt và giảm thiểu được số lượng phương tiện cá nhân thì ta mới đủ năng lực để xây các trạm sạc xe điện công cộng, đáp ứng nhu cầu của các phương tiện giao thông cá nhân còn lại. Để tiết kiệm chi phí, nhất là chi phí thời gian, cần xây dựng nhiều trạm đổi pin công cộng. Việc giám sát các trạm sạc pin, đổi pin cần được thực hiện một cách tự động thông qua hệ thống camera giám sát. Tất cả những điều trên cần phải thực hiện theo một kế hoạch, lộ trình thích hợp”, PGS.TS Vũ Thanh Ca chia sẻ.
Ngày 19.9, báo Lao động tổ chức Diễn đàn Công nhân lao động vì Môi trường 2025. Diễn đàn với sự tham gia của các nhà quản lý, nhà khoa học cùng đông đảo công nhân lao động – những người trực tiếp làm công tác thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt để cùng bàn và đưa ra giải pháp giúp công tác bảo vệ môi trường, quản lý rác thải được đồng bộ, hiệu quả.
Diễn đàn cũng là tiếng nói đồng hành cùng với mỗi công nhân vệ sinh lao động, với mỗi địa phương để tiếp tục đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường không khí, nguồn nước, thúc đẩy phân loại, biến chất thải thành tài nguyên, xây dựng các mô hình quản lý, xử lý chất thải đô thị và nông thôn đáp ứng các yêu cầu trong tình hình mới.
