Đẩy mạnh chuỗi giá trị, mở rộng thị trường tiêu thụ trái cây miền núi

Sản xuất theo chuỗi giá trị tạo nền tảng phát triển bền vững

Giữa năm 2025, các vùng miền núi tại tỉnh Khánh Hòa đang bước vào mùa thu hoạch rộ nhiều loại trái cây giá trị cao như sầu riêng, bưởi da xanh, chôm chôm, vú sữa, nhãn, mít, măng cụt… Trên nền tảng canh tác đa dạng và điều kiện thổ nhưỡng phù hợp, nhiều địa phương đã đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, hình thành vùng sản xuất tập trung theo hướng hàng hóa, nông nghiệp hữu cơ, từng bước gắn với chuỗi giá trị và kết nối thị trường.

Hiện nay, tại các xã miền núi như Trung Khánh Vĩnh, Bắc Khánh Vĩnh, Nam Khánh Vĩnh, Tây Khánh Vĩnh, diện tích trồng bưởi đã vượt 600 ha, năng suất đạt khoảng 8 tấn/ha, cung cấp ra thị trường hơn 4.000 tấn bưởi da xanh mỗi năm. Nhiều hợp tác xã nông nghiệp đã được hình thành, đảm nhận vai trò cung cấp giống, vật tư nông nghiệp, hướng dẫn kỹ thuật và bao tiêu đầu ra cho người dân đặc biệt là các hộ đồng bào dân tộc thiểu số.

Một điểm sáng trong quá trình phát triển là việc các địa phương triển khai sản xuất theo chuỗi giá trị. Mô hình này không chỉ giúp kiểm soát chất lượng sản phẩm từ đầu vào đến đầu ra, mà còn tạo điều kiện cho nông sản đạt tiêu chuẩn, đủ điều kiện tiếp cận các kênh phân phối hiện đại như siêu thị, sàn thương mại điện tử. Một số sản phẩm chủ lực đã được chứng nhận, mở ra cơ hội mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.

Nhiều địa phương miền núi Khánh Hòa đã chuyển đổi cây trồng theo hướng hàng hóa, hữu cơ, từng bước hình thành vùng chuyên canh gắn với chuỗi giá trị. Mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác được đẩy mạnh, giúp người dân tiếp cận giống chất lượng, kỹ thuật canh tác chuẩn và bao tiêu sản phẩm. Nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia đang hỗ trợ hiệu quả cho quá trình xây dựng chuỗi liên kết giữa sản xuất - chế biến - tiêu thụ.

Mở rộng thị trường, thúc đẩy tiêu thụ trái cây miền núi

Nhờ nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (2021 - 2025), nhiều lớp tập huấn về khởi nghiệp, quản lý hợp tác xã và quản trị chuỗi giá trị đã được tổ chức. Đồng thời, chính quyền các cấp tích cực hỗ trợ người dân, doanh nghiệp xây dựng phương án sản xuất theo chuỗi, từng bước nâng cao hiệu quả tổ chức sản xuất và chất lượng hàng hóa.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay vẫn là vấn đề đầu ra ổn định cho nông sản. Mặc dù năng lực sản xuất và chất lượng trái cây đã được cải thiện rõ rệt, nhưng quy mô nhỏ lẻ, thiếu liên kết với doanh nghiệp lớn khiến việc đưa sản phẩm vào hệ thống phân phối hiện đại gặp nhiều khó khăn. Một số sản phẩm chỉ tiêu thụ qua mạng xã hội hoặc các kênh bán lẻ truyền thống, chưa đủ điều kiện về sản lượng và tính ổn định để tiếp cận hệ thống siêu thị toàn quốc.

Bài toán đầu ra vẫn là trở ngại lớn với nông sản miền núi. Việc kết nối với siêu thị, doanh nghiệp lớn và kênh thương mại điện tử đang được chính quyền, hội nông dân và hợp tác xã tích cực triển khai. Các hoạt động xúc tiến thương mại, đào tạo kỹ năng bán hàng online, xây dựng thương hiệu sản phẩm… đang mở ra hướng tiêu thụ bền vững hơn cho trái cây Khánh Hòa. Tuy nhiên, vẫn cần thêm chính sách tín dụng và đầu tư hạ tầng để thúc đẩy chuỗi giá trị phát huy hiệu quả rõ nét hơn.

Để giải quyết bài toán này, các địa phương đang tính toán các phương án liên kết sâu hơn với doanh nghiệp và hệ thống phân phối lớn. Việc tổ chức các phiên chợ nông sản, hội thảo kết nối cung - cầu, đưa sản phẩm đến các hội chợ và kênh thương mại điện tử đang được đẩy mạnh. Ngoài ra, nhiều hợp tác xã được hỗ trợ kỹ năng số, hướng dẫn cách mở gian hàng, quảng bá và vận hành bán hàng trực tuyến.

Sản xuất nông sản theo chuỗi giá trị đang mở ra hướng phát triển bền vững cho miền núi tỉnh Khánh Hòa. Tuy nhiên, để chuỗi giá trị này vận hành hiệu quả và tạo sức bật cho kinh tế địa phương, cần sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền - doanh nghiệp - người dân, cùng với cơ chế hỗ trợ tín dụng, đầu tư hạ tầng và liên kết thị trường mạnh mẽ hơn. Có như vậy, trái cây miền núi Khánh Hòa mới thực sự vươn xa, góp phần nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân địa phương.