Dồn lực cho dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Rút ngắn từng khâu

Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có tổng chiều dài hơn 391km tuyến chính và 28km tuyến nhánh. Riêng đoạn qua Lào Cai dài hơn 143km, dự kiến thu hồi 1.291ha đất và ảnh hưởng đến hơn 6.500 hộ dân, trong đó 1.659 hộ phải bố trí tái định cư.

Tại xã Mậu A - một trong những điểm nóng về GPMB, tuyến đường sắt dự kiến đi qua 5,8km với hơn 66ha đất bị thu hồi. Toàn xã có gần 190 hộ bị ảnh hưởng, trong đó 135 hộ phải tái định cư và hơn 100 ngôi mộ cần di dời.

Theo ông Đoàn Ngọc Cường, Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Mậu A, tuyến có sự điều chỉnh so với quy hoạch ban đầu nên đến nay xã mới chỉ có tim tuyến dự kiến, chưa có ranh giới thu hồi chính thức để đo đạc, bồi thường. “Khó khăn lớn nhất là hồ sơ đất đai của nhiều hộ chưa đầy đủ, chuyển nhượng qua nhiều đời bằng giấy tay, phải xác minh lại từ đầu nên mất nhiều thời gian”, ông Cường nói.

Dù vậy, xã Mậu A vẫn triển khai hàng loạt biện pháp nhằm giữ quỹ đất sạch phục vụ dự án. Từ đầu năm 2025 đến nay, xã và huyện Văn Yên (cũ) đã xử phạt hơn 30 trường hợp vi phạm xây dựng, với tổng số tiền gần 460 triệu đồng. Địa phương cũng hoàn thiện thủ tục thành lập Hội đồng bồi thường - hỗ trợ - tái định cư; xây dựng kế hoạch thu hồi đất và tổ chức hàng chục cuộc họp với người dân để thống nhất phương án.

Ông Đinh Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND xã Mậu A thông tin, đến ngày 10.12, xã đã phát đủ 204 thông báo thu hồi đất và kiểm đếm được 191 trường hợp. 110 hộ đã có phương án bồi thường công khai. “Chúng tôi nỗ lực rút ngắn từng khâu, từ đo đạc, xác định nguồn gốc đất, kiểm đếm tài sản đến lập phương án, ông Cường nói.

Quyết tâm đảm bảo tiến độ dự án trọng điểm

Tại thôn An Hòa, ông Phạm Văn Toàn, một trong những hộ đầu tiên nhận phương án bồi thường cho biết, gia đình ông có hơn 300m2 đất nông nghiệp bị thu hồi. “Được cán bộ xã giải thích rõ ràng, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ”, ông Toàn chia sẻ.

Theo quy hoạch, xã Mậu A sẽ bố trí một khu tái định cư rộng hơn 16ha, đủ quỹ đất để sắp xếp cho các hộ phải di dời. Địa phương phối hợp với Trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh để hoàn thiện hạ tầng, đảm bảo bàn giao mặt bằng sạch cho dự án.

Ngoài Mậu A, toàn tỉnh Lào Cai đang đồng loạt triển khai GPMB trên phạm vi 12 xã, phường có tuyến đi qua. Riêng khu vực ga Lào Cai mới, nơi tổ chức lễ khởi công, công tác chuẩn bị được thực hiện gấp rút hơn.

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Lào Cai - Cốc San, UBND phường Lào Cai cùng Ban Quản lý Khu kinh tế đã bàn giao 6,27/6,8ha mặt bằng, đủ diện tích phục vụ san tạo và dựng nền cho lễ khởi công. 5 hộ dân bị ảnh hưởng đã có phương án bồi thường công khai; 3 cột điện ba pha đã được di dời.

Ông Nguyễn Văn Nhất, Chủ tịch UBND phường Lào Cai khẳng định, địa phương đang chạy đua với thời gian: “Chúng tôi đã thuê đơn vị tư vấn để kiểm đếm tài sản của các cơ sở sản xuất phải di dời trong Khu công nghiệp Đông Phố Mới, tránh bỏ sót hay sai lệch đơn giá”.

Cùng với đó, tỉnh đã phê duyệt chủ trương xây dựng 38 khu tái định cư. Hiện 10 khu đã lựa chọn xong nhà thầu và dự kiến khởi công ngay trong tháng 12.2025.

Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Trịnh Việt Hùng yêu cầu các sở, ngành và chính quyền địa phương “báo cáo tiến độ từng ngày, từng tuần” để kịp thời tháo gỡ vướng mắc. “Khâu bồi thường, GPMB phải làm chặt chẽ, minh bạch, tuyệt đối không để sai sót. Các xã, phường nơi dự án đi qua cần ban hành nghị quyết chuyên đề về GPMB, tạo sự thống nhất và đồng thuận cao trong nhân dân”, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Trịnh Việt Hùng nhấn mạnh.