Mỹ phẩm Việt: Thị trường tỉ USD đối mặt vấn nạn hàng giả

Thị trường mỹ phẩm có tiềm năng lớn

Theo số liệu của Statista, quy mô thị trường mỹ phẩm Việt Nam năm 2024 ước đạt hơn 2,4 tỉ USD, tăng 3,4% so với năm 2023. Dự báo đến năm 2027, thị trường này sẽ đạt khoảng 2,7 tỉ USD, tương đương mức tăng trưởng kép (CAGR) giai đoạn 2023-2027 hơn 3,3%. Những con số này cho thấy, sức hút và tiềm năng lớn của ngành mỹ phẩm trong bối cảnh nhu cầu làm đẹp của người dân ngày càng gia tăng.

Một đặc điểm đáng chú ý của thị trường mỹ phẩm Việt Nam là tỉ lệ sản phẩm nhập khẩu chiếm ưu thế tuyệt đối. Hiện nay, hơn 90% mỹ phẩm lưu hành trên thị trường là hàng nhập khẩu, với giá trị nhập khẩu tăng đều qua các năm.

Cùng với đó, cơ cấu kênh phân phối đang có sự dịch chuyển rõ rệt. Khoảng 20% mỹ phẩm được tiêu thụ qua kênh online, chủ yếu thông qua các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada và Tiki; trong khi khoảng 80% vẫn được bán qua kênh offline truyền thống. Tuy nhiên, xu hướng mua sắm mỹ phẩm trực tuyến được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới nhờ sự bùng nổ của thương mại điện tử và mạng xã hội.

Theo TS Tạ Mạnh Hùng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, mỹ phẩm giả trên mạng đang là thách thức lớn đối với công tác quản lý dược, mỹ phẩm tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Bên cạnh lợi nhuận cao khiến mỹ phẩm trở thành mục tiêu làm giả, tình trạng mỹ phẩm tự chế, handmade, homemade nở rộ cũng gây khó khăn cho công tác kiểm soát. Tâm lý ham rẻ của một bộ phận người tiêu dùng tiếp tay cho việc tiêu thụ mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe.

Sự mở rộng nhanh chóng của hoạt động sản xuất, kinh doanh, lưu thông và sử dụng mỹ phẩm cũng đặt ra không ít thách thức đối với công tác quản lý nhà nước. Thực tế cho thấy, tình trạng mỹ phẩm không bảo đảm chất lượng, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và quảng cáo sai sự thật có xu hướng gia tăng, gây ảnh hưởng đến quyền lợi và sức khỏe người tiêu dùng.

Tăng cường quản lý, kiểm tra

Không chỉ riêng Việt Nam, vấn nạn mỹ phẩm giả còn là bài toán nan giải trên phạm vi toàn cầu. Theo báo cáo của EUIPO và OECD, năm 2024, quy mô thị trường mỹ phẩm thế giới ước đạt khoảng 600 tỉ USD, trong đó hàng giả chiếm từ 4-10% tùy khu vực. Tại khu vực ASEAN, nhiều quốc gia như Indonesia và Thái Lan cũng đã phát hiện các vụ việc liên quan đến kinh doanh mỹ phẩm giả, nhập lậu.

Trước thực trạng này, công tác bảo đảm chất lượng và đấu tranh phòng, chống sản xuất, buôn bán mỹ phẩm giả luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Chính phủ, cũng như các bộ, ngành liên quan như Bộ Y tế, Bộ Công Thương và UBND các tỉnh, thành phố. Dù vậy, thời gian qua, các cơ quan chức năng vẫn phát hiện nhiều vụ việc liên quan đến kinh doanh mỹ phẩm giả cho thấy, tính chất phức tạp và tinh vi của loại hình vi phạm này.

Cục Quản lý Dược cũng yêu cầu tăng cường kiểm tra hoạt động kinh doanh thuốc, mỹ phẩm trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội. Trường hợp phát hiện vi phạm, cần kịp thời xử lý, phản ánh về các bộ, ngành liên quan để phối hợp giải quyết; kiên quyết xử lý nghiêm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, chuyển cơ quan điều tra khi có dấu hiệu tội phạm.

Trong quá trình thực hiện, các địa phương cần chủ động phối hợp, báo cáo kịp thời khó khăn, vướng mắc về Cục Quản lý Dược nhằm bảo đảm công tác quản lý dược, mỹ phẩm hiệu quả, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi người tiêu dùng.

Bên cạnh việc hoàn thiện khung pháp lý, cần tăng cường phối hợp liên ngành, đẩy mạnh kiểm tra, kiểm soát thị trường và nâng cao nhận thức của người tiêu dùng. Chỉ khi đó, thị trường mỹ phẩm mới có thể phát triển bền vững, bảo đảm hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và an toàn cho xã hội.

Để hạn chế mỹ phẩm giả, Cục Quản lý Dược đề xuất tăng cường hậu kiểm, siết chặt chế tài xử phạt, minh bạch hóa truy xuất nguồn gốc; đồng thời hỗ trợ phát triển mỹ phẩm sản xuất trong nước, nâng cao nhận thức người tiêu dùng và đẩy mạnh phối hợp liên ngành, hợp tác quốc tế trong quản lý mỹ phẩm.