Loại thảo dược mọc hoang ven đường có tác dụng bảo vệ gan, thải độc tế bào cực mạnh

Trong kho tàng dược liệu Việt Nam, cỏ nhọ nồi (hay còn gọi là cỏ mực, tên khoa học Eclipta prostrata) là một trong những vị thuốc quen thuộc, được dùng phổ biến trong y học cổ truyền để mát gan, cầm máu, thanh nhiệt, giải độc.

Những năm gần đây, các nghiên cứu hiện đại đã chứng minh thêm nhiều tác dụng sinh học quý giá của loại thảo dược mọc hoang này, đặc biệt là khả năng bảo vệ tế bào gan, hỗ trợ điều trị viêm gan và ngăn ngừa tổn thương gan do độc chất.

Vị thuốc quen trong y học cổ truyền

Theo “Bản thảo cương mục” và “Nam dược thần hiệu”, cỏ nhọ nồi có vị ngọt chát, tính lương, quy vào can – thận – tâm bào. Tác dụng chính là lương huyết, chỉ huyết, thanh can, bổ thận, giải độc. Dân gian thường dùng nước cỏ nhọ nồi tươi giã uống hoặc sắc lấy nước để hạ sốt, chữa vàng da, nóng trong người, mụn nhọt, đặc biệt là các triệu chứng liên quan đến gan bị nhiễm độc hoặc suy giảm chức năng.

Ở nhiều vùng nông thôn, người ta còn có thói quen nấu nước cỏ nhọ nồi pha cùng cam thảo hoặc rau má, dùng thay nước uống hằng ngày để mát gan, tiêu độc, làm đẹp da. Đây là cách bảo dưỡng cơ thể đơn giản mà hiệu quả, được truyền lại qua nhiều thế hệ.

Các nhà khoa học Viện Dược liệu cũng đã chứng minh chiết xuất từ toàn cây nhọ nồi có khả năng làm giảm lipid máu, hạ đường huyết, tăng cường hoạt tính enzyme giải độc trong gan, giúp cải thiện chức năng gan ở người có men gan cao do rượu hoặc thuốc tây.

Cơ chế được lý giải là nhờ hoạt chất wedelolactone – một hợp chất thuộc nhóm coumestan – có khả năng ức chế stress oxy hóa và ngăn chặn sự hình thành các gốc tự do, từ đó bảo vệ màng tế bào gan và thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào mới.

Theo cuốn sách "Một số cây thuốc, vị thuốc có tác dụng thay thế sừng tê giác" của Dự án phòng, chống buôn bán trái pháp luật các loài động, thực vật hoang dã (tháng 2.2021), do Hội Đông y Việt Nam giới thiệu, thì Cỏ nhọ nồi là 1 trong số 23 cây thuốc, vị thuốc có tác dụng thay thế sừng tê giác.

Cuốn sách viết: Cỏ nhọ nồi là dược liệu có tác dụng bảo vệ gan, phòng loãng xương, thải độc tế bào, hạ đường huyết, kháng viêm, kháng khuẩn, điều hòa lipid máu, giúp mọc tóc, chống lão hóa và bảo vệ thần kinh.

Tác dụng hỗ trợ thải độc, làm mát cơ thể

Cỏ nhọ nồi không chỉ bảo vệ gan ở cấp độ tế bào mà còn hỗ trợ quá trình thải độc toàn thân. Các polyphenol trong dược liệu này giúp tăng cường hoạt động của gan trong việc chuyển hóa và loại bỏ độc tố, đặc biệt hữu ích với người thường xuyên uống rượu bia, ăn nhiều thực phẩm chế biến, hoặc tiếp xúc hóa chất.

Một số công trình cũng ghi nhận tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm của cỏ nhọ nồi, giúp ức chế vi khuẩn đường ruột sinh độc tố, từ đó giảm gánh nặng giải độc cho gan.

Đồng thời, nhờ có tác dụng điều hòa lipid máu, cỏ nhọ nồi giúp hạn chế tình trạng gan nhiễm mỡ, vốn là nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm gan mạn tính và xơ gan.

Cách dùng cỏ nhọ nồi để hỗ trợ thanh lọc gan

Trong dân gian, cỏ nhọ nồi tươi hoặc khô đều có thể sử dụng. Dưới đây là một số cách phổ biến:

Sắc uống: Dùng 20–30g cỏ nhọ nồi khô (hoặc 40–60g tươi), sắc với 1 lít nước, uống thay trà trong ngày. Có thể phối hợp thêm cam thảo, atiso, rau má để tăng tác dụng mát gan, giải độc.

Nước ép tươi: Giã nát cỏ nhọ nồi, vắt lấy nước cốt, pha thêm ít mật ong, uống mỗi ngày 1–2 lần.

Dạng viên, cao chiết: Một số sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe hiện nay sử dụng chiết xuất cỏ nhọ nồi chuẩn hóa, tiện lợi và an toàn hơn cho người bận rộn.