Xuất khẩu rau quả giảm sâu, đe dọa mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD của ngành trong năm nay

5 tháng đầu năm xuất khẩu rau quả giảm gần 18% so với cùng kỳ

Theo số liệu từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruite), kim ngạch xuất khẩu rau quả tháng 5/2025 ước đạt 496,5 triệu USD, giảm 5,2% so với tháng trước và giảm mạnh 35,5% so với cùng kỳ năm 2024. Tính chung 5 tháng đầu năm, xuất khẩu rau quả chỉ đạt 2,182 tỷ USD, giảm gần 18% so với cùng kỳ. Nguyên nhân chính được xác định là do xuất khẩu sầu riêng – một trong những mặt hàng chủ lực – đang gặp khó khăn tại thị trường Trung Quốc.

Ngược lại, nhập khẩu rau quả trong tháng 5/2025 ước đạt 194,8 triệu USD, tăng 4,3% so với tháng trước và tăng 10,8% so với cùng kỳ năm 2024. Lũy kế 5 tháng, nhập khẩu đạt gần 987 triệu USD, tăng 21,7% so với cùng kỳ năm trước.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Vinafruite cho biết, năm nay xuất khẩu rau quả Việt Nam chịu tác động kép từ thuế đối ứng của Mỹ và những khó khăn tại thị trường Trung Quốc. “Nếu mức thuế đối ứng mà Mỹ áp dụng không được điều chỉnh giảm, sẽ ảnh hưởng đến toàn ngành nông sản Việt Nam, không chỉ riêng rau quả. Mặt khác, thuế đối ứng của Mỹ cũng tác động đến thị trường Trung Quốc, nếu kinh tế Trung Quốc bị ảnh hưởng thì liệu họ giảm nhập khẩu nông sản không? Nếu Trung Quốc giảm nhập khẩu, xuất khẩu nông sản của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng dây chuyền,” ông Nguyên phân tích.

Ông Nguyên cũng chia sẻ thêm: “Hoạt động xuất khẩu rau quả năm nay rất khó đoán định. Với mức sụt giảm mạnh trong quý I, tôi cho rằng mục tiêu 8 tỷ USD xuất khẩu rau quả năm nay sẽ không đạt được, thậm chí khó hoàn thành mức của năm 2024 là 7,1 tỷ USD. Sáu tháng cuối năm dù có phục hồi cũng khó bù đắp phần thiếu hụt lớn từ đầu năm. Tuy nhiên, mức hụt cụ thể vẫn còn chưa thể dự báo chính xác.”

Hiện nay, ngành vẫn đang chờ thông tin rõ ràng hơn về việc Mỹ sẽ áp thuế đối ứng như thế nào với Việt Nam, cũng như động thái của các thị trường nhập khẩu lớn khác như Trung Quốc và thế giới. “Phải chờ đến tháng 7 xem xét tình hình mới có thể đưa ra dự báo chính xác hơn về triển vọng xuất khẩu rau quả của Việt Nam trong năm nay,” ông Nguyên nhấn mạnh.

4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng chỉ đạt 183 triệu USD, giảm gần 61% so với cùng kỳ năm 2024

Đặc biệt, mặt hàng sầu riêng – vốn chiếm tỷ trọng xuất khẩu lớn trong ngành rau quả – đang vấp phải nhiều rào cản khi xuất sang Trung Quốc. Trung Quốc đã tăng cường xác nhận mã số vùng trồng và mã số đóng gói, song chất lượng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, cùng với những phức tạp về thủ tục thông quan và các vấn đề khác. “Tuy số lượng mã số vùng trồng và đóng gói đã tăng nhưng vẫn chưa đạt chất lượng theo yêu cầu của Trung Quốc. Quy trình thông quan vẫn còn nhiều vướng mắc, khiến xuất khẩu sầu riêng hiện chưa thực sự ổn định,” ông Nguyên cho biết.

Thống kê của Vinafruite cho thấy, trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam chỉ đạt 183 triệu USD, giảm gần 61% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 106 triệu USD, giảm mạnh gần 76% so với cùng kỳ năm trước. “Năm ngoái có thể dự báo được kim ngạch xuất khẩu rau quả và sầu riêng, nhưng năm nay có nhiều yếu tố tác động bất ngờ. Không chỉ riêng rau quả, nhiều ngành nông sản khác cũng khó đoán định, nên ngành chỉ có thể điều chỉnh và phản ứng theo diễn biến thị trường thực tế,” ông Nguyên nhận định.

Không chỉ khó khăn trên thị trường xuất khẩu, giá thu mua trái cây trong nước cũng đang có xu hướng biến động phức tạp. Theo Cục Chuyển đổi số (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), khu vực đồng bằng sông Cửu Long – vựa trái cây lớn của cả nước – đang vào vụ thu hoạch. Tuy nhiên, giá nhiều loại trái cây chủ lực tại tỉnh Tiền Giang lại biến động trái chiều.

Cụ thể, trong tháng 5/2025, sầu riêng Ri6 loại 1 giảm 33,2% so với cùng kỳ năm trước, còn 47.000 đồng/kg; sầu riêng Monthong loại 1 giảm 17,4%, đạt 68.875 đồng/kg. Các loại trái cây khác như cam sành loại 1 cũng giảm 16,6%, còn 15.094 đồng/kg; bưởi da xanh loại 1 giảm 7%, còn 29.375 đồng/kg. Trong khi đó, một số loại trái cây lại ghi nhận mức tăng giá đáng kể: thanh long ruột trắng loại 1 tăng 7,2%, đạt 21.438 đồng/kg; dưa hấu loại 1 tăng 15,2%, đạt 8.000 đồng/kg; và xoài cát Chu loại 1 tăng 16,5%, đạt 38.313 đồng/kg...

Tính chung 5 tháng đầu năm, giá thu mua trái cây tại Tiền Giang có sự phân hóa rõ rệt. Một số loại trái cây vẫn giữ xu hướng giảm giá, như sầu riêng Ri6 loại 1 giảm 31%, sầu riêng Monthong loại 1 giảm 15,6% và cam sành loại 1 giảm 10,4%. Ngược lại, dưa hấu loại 1 tăng 4,2% và xoài cát Chu loại 1 tăng 6% so với cùng kỳ...

Hiện nay, Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu rau quả lớn nhất của Việt Nam, chiếm 46,1% tổng giá trị xuất khẩu. Hoa Kỳ và Hàn Quốc lần lượt là các thị trường lớn tiếp theo, với tỷ trọng 9,1% và 6%. Đáng chú ý, xuất khẩu rau quả 4 tháng đầu năm 2025 sang Trung Quốc giảm tới 32,8%, trong khi thị trường Hoa Kỳ lại tăng mạnh tới 66%. Xuất khẩu sang Hàn Quốc giảm nhẹ 5,2%.

Trong nhóm 15 thị trường xuất khẩu rau quả lớn nhất của Việt Nam, Hồng Kông (Trung Quốc) ghi nhận mức tăng trưởng cao nhất – tăng gấp đôi so với cùng kỳ, trong khi Trung Quốc giảm mạnh nhất – giảm gần 33%. Những biến động này cho thấy thị trường xuất khẩu rau quả Việt Nam đang phân hóa rõ rệt, đòi hỏi các doanh nghiệp và ngành hàng cần điều chỉnh chiến lược linh hoạt để thích ứng.

Trong bối cảnh hàng loạt thách thức cả về chính sách thuế quan và yêu cầu thị trường, ngành rau quả Việt Nam đang phải đối mặt với một năm 2025 đầy khó khăn và bất định. Việc duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu, cũng như đạt được mục tiêu kim ngạch 8 tỷ USD, sẽ phụ thuộc vào khả năng vượt qua các rào cản kỹ thuật và tìm kiếm thêm thị trường mới trong thời gian tới.