Hàng loạt dự án trọng điểm ở Cần Thơ chậm giải ngân vốn đầu tư công do vướng mặt bằng

13 dự án cần tháo gỡ do vướng mặt bằng

Theo Sở Tài chính TP Cần Thơ, đến hết tháng 9.2025, tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công của TP chỉ đạt 34,5% kế hoạch, thấp hơn 15,5% so với mức trung bình cả nước. Năm 2025, Cần Thơ được giao tổng vốn hơn 27.682 tỉ đồng, nhưng đến hết quý III mới giải ngân khoảng 9.551 tỉ đồng. Trong đó, có 67 dự án trọng điểm, quy mô trên 100 tỉ đồng với tổng vốn hơn 20.200 tỉ đồng, tỉ lệ giải ngân mới đạt 29,13%.

Ông Dương Văn Ngoảnh - quyền Giám đốc Sở Tài chính TP Cần Thơ cho biết, nguyên nhân chính là vướng công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bàn giao mặt bằng, khiến nhiều dự án chậm tiến độ, trong đó có 13 dự án cần tháo gỡ khó khăn.

Điển hình như Dự án nâng cấp, mở rộng ĐT917, khởi công từ đầu năm 2022 nhưng đến nay vẫn còn 47 trường hợp chưa giải quyết dứt điểm, chủ yếu do chưa thống nhất giá bồi thường, đã nhận tiền nhưng chưa giao đất. Việc chậm bàn giao mặt bằng khiến dự án không thể hoàn thành theo tiến độ giai đoạn 2021-2025.

Tương tự, Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 91 (Km0 - Km7) vẫn còn 565 trường hợp chưa có quyết định thu hồi đất, trong đó 98 trường hợp chưa xét pháp lý, 156 trường hợp chưa thông qua Hội đồng bồi thường và 496 trường hợp chưa phê duyệt phương án. 152 hộ đã phê duyệt nhưng chưa chi trả. Riêng đoạn Ngã tư Bến xe - Trà Nóc, có 217 hộ, tổ chức bị ảnh hưởng, trong đó 108 hộ chưa chi trả và 109 hộ đã nhận tiền nhưng chưa bàn giao mặt bằng.

Sở Tài chính nhận định, chậm giải ngân không chỉ làm giảm hiệu quả sử dụng vốn, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ phát triển hạ tầng, giao thông và tăng trưởng kinh tế của TP.

Bị động vì vốn giao vượt nhu cầu

Ông Lê Minh Cường - Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp TP Cần Thơ (Ban QLDA) thông tin - năm 2025 Ban được giao khoảng 15.760 tỉ đồng, mới giải ngân hơn 5.000 tỉ, đạt 32%. "Năm nay không thể giải ngân 100% vì vốn giao vượt nhu cầu thực tế, do đây là năm cuối kỳ trung hạn trong khi nhiều dự án kéo dài đến năm 2027", ông nói.

Ông Cường dẫn chứng, Dự án thành phần 4 cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng (địa bàn tỉnh Sóc Trăng cũ) được bố trí hơn 3.400 tỉ đồng (bao gồm cả vốn các năm 2026, 2027) trong khi dự án dự kiến đưa vào khai thác năm 2027. "Việc giao vốn 100% cho toàn dự án trong khi tiến độ còn dài khiến đơn vị rơi vào thế bị động. Giao vốn vượt khả năng thực hiện là nhiệm vụ bất khả thi. Dù nỗ lực đến mấy, chúng tôi cũng không thể giải ngân hết trong năm nay", ông Cường chia sẻ.

Bên cạnh đó, năng lực yếu kém của một số nhà thầu cũng làm chậm tiến độ. Tại thành phần 2 của cao tốc này, 1 nhà thầu bị cắt 50% khối lượng hợp đồng, hơn 200 tỉ đồng đang được thu hồi để giao cho đơn vị khác. Thành phần 3 có 2 nhà thầu phụ và thành phần 4 có 4 nhà thầu yếu cũng đang được làm thủ tục cắt hợp đồng.

Giải pháp được Ban QLDA đưa ra là xử lý dứt điểm nhà thầu yếu, bổ sung nhà thầu mạnh, tăng cường 3 ca 4 kíp để đẩy nhanh tiến độ. Đồng thời, phối hợp Trung tâm Phát triển quỹ đất và các địa phương đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, vừa tạo điều kiện thi công, vừa thúc đẩy giải ngân nguồn vốn.

Để tháo gỡ khó khăn, Sở Tài chính TP Cần Thơ kiến nghị UBND TP chỉ đạo các chủ đầu tư yêu cầu nhà thầu lập kế hoạch chi tiết tiến độ, xác định rõ mốc thời gian, cam kết hoàn thành từng hạng mục, đồng thời huy động nhân lực, thiết bị theo đúng tiến độ.

Các chủ đầu tư cần kiểm soát tiến độ thường xuyên, xử lý nghiêm nhà thầu vi phạm bằng hình thức cảnh cáo, cắt hoặc chuyển khối lượng; trường hợp nghiêm trọng, chấm dứt hợp đồng. Tăng cường kiểm tra hiện trường, chấn chỉnh, đôn đốc thi công, kịp thời tháo gỡ vướng mắc, nhất là trong giải phóng mặt bằng, để đảm bảo tiến độ và hiệu quả đầu tư công.