Doanh nghiệp, HTX Quảng Ninh gặp khó vì thủ tục giao biển

Bất cập từ quy hoạch và sự chồng lấn vùng đệm Di sản

Vân Đồn là địa bàn trọng điểm trong nuôi trồng thủy sản (NTTS), chiếm một nửa diện tích nuôi biển của tỉnh Quảng Ninh với 23.821 ha, gồm 91 vùng nuôi. Tuy nhiên, tiến độ giao khu vực biển cho doanh nghiệp và hợp tác xã (HTX) tại đây vẫn rất chậm.

Đến nay, Vân Đồn có 142 doanh nghiệp và HTX đăng ký nhu cầu giao khu vực biển (trong đó khoảng 1.700 hộ dân tham gia các HTX). Tuy nhiên, số hồ sơ hoàn thiện đủ điều kiện nộp tỉnh phê duyệt rất thấp.

Theo UBND Đặc khu Vân Đồn, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tiến độ ì ạch là bản đồ quy hoạch NTTS trên địa bàn còn nhiều bất cập: một số khu vực quy hoạch bị chồng lấn vùng đệm Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, phải xin ý kiến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trước khi UBND tỉnh quyết định giao biển.

Một số khu quy hoạch có diện tích bất hợp lý, nằm xen kẹt giữa các hộ nuôi trồng, vùng nông, đáy địa hình phức tạp hoặc vùng sóng gió không thể nuôi trồng thủy sản.

Chậm giao mặt biển do thủ tục phức tạp, chi phí lập hồ sơ quá cao

Theo nhiều HTX, ngoài những bất cập về quy hoạch, thủ tục giao biển hiện nay khá phức tạp, liên quan tới 12 sở, ngành. Hầu hết HTX không tự lập được hồ sơ, phải thuê đơn vị tư vấn đo vẽ, lập dự án sản xuất, báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM).

Ông Trần Văn Thiên - HTX Hàu Sữa Vân Đồn - cho biết: “Nhiều HTX phải thuê đơn vị tư vấn với chi phí cao, khoảng 250 triệu đồng/100 ha để đo vẽ bản đồ, lập đề án sản xuất. Trong khi giá hàu đang xuống thấp, chỉ 3.000-4.000 đồng/kg, mà phải đạt 6.000 đồng/kg mới đủ vốn, khiến nhiều HTX nản”.

Cơn bão số 3 (Yagi) năm 2024 đã gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng cho NTTS tại Vân Đồn: ước tính thiệt hại 32.112 tấn thủy sản (trong đó 25.638 tấn hàu); 2.000 ha nuôi hàu, 3.500 ô lồng cá mới thả giống bị cuốn trôi. Thiệt hại ước tính: hàu 1.353 tỉ đồng, cá 533 tỉ đồng, các loại hải sản khác 395 tỉ đồng.

HTX nuôi trồng thủy sản Thanh Bình tại đảo Bàn Chân (Vân Đồn) gần như mất trắng sau bão, thiệt hại khoảng 5 tỉ đồng. Mặc dù đang gượng dậy sau thiên tai, 34 hộ xã viên đã nhanh chóng tái thiết sản xuất. HTX đã được UBND tỉnh Quảng Ninh cấp phép NTTS và đang làm các thủ tục giao biển tại thực địa.

Ông Đào Văn Hiến - Giám đốc HTX Thanh Bình - cho biết: “Giấy phép NTTS, Chứng nhận giao mặt biển là cơ sở để cấp Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) và Giấy chứng nhận chất lượng (CQ), nên HTX quyết tâm làm bằng được vì nó liên quan trực tiếp đến giá thành sản phẩm của thủy sản. Nhưng vướng mắc nhất hiện nay vẫn là phí sử dụng khu vực biển quá cao (7,5 triệu đồng/ha/năm). Rất mong các cấp chính quyền xem xét giảm để phù hợp hơn với điều kiện thực tế”.

Để tháo gỡ tình trạng ì ạch trong giao mặt biển, ngoài việc đôn đốc các HTX và doanh nghiệp sớm hoàn thiện hồ sơ theo hướng dẫn của Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND Đặc khu Vân Đồn cần khẩn trương thành lập tổ liên ngành kiểm tra, xử lý vi phạm trong nuôi trồng thủy sản; đồng thời chấm dứt các trường hợp sử dụng mặt biển không phép, tạo nền tảng cho nuôi biển của tỉnh phát triển bền vững, đúng định hướng.