Chính sách hiệu quả khi giao đúng vai, đúng người, đúng việc

“Việc gì người dân và doanh nghiệp làm được, làm tốt hơn thì có cơ chế, chính sách để khuyến khích; việc gì người dân và doanh nghiệp không làm được thì Nhà nước phải làm”.

Phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 6 năm 2024 là một thông điệp chính trị mạnh mẽ, khẳng định vai trò đúng mực của Nhà nước kiến tạo và định vị lại ranh giới hợp lý giữa vai trò của Nhà nước với xã hội, giữa quản lý với phục vụ.

Trong quá trình xây dựng và hoàn thiện thể chế, việc xác định đúng vai của Nhà nước có ý nghĩa quyết định đến hiệu lực chính sách.

Một Nhà nước kiến tạo là Nhà nước biết “chọn việc để làm”, biết nhường chỗ cho doanh nghiệp, người dân thực hiện những việc họ làm được, làm tốt hơn.

Để từ đó tập trung vào những lĩnh vực cốt lõi như xây dựng pháp luật, bảo đảm công bằng, điều tiết phát triển và bảo vệ nhóm yếu thế.

Thực tế thời gian qua cho thấy, những chính sách hiệu quả nhất không phải là những chính sách bao phủ rộng nhất, mà là chính sách phân quyền đúng, có địa chỉ trách nhiệm rõ ràng.

Đó cũng là lý do Chính phủ nêu cao tinh thần “6 rõ” – rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ thẩm quyền và rõ kết quả.

Nhìn từ các chính sách gần đây như sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Thương mại điện tử hay Luật Giáo dục nghề nghiệp, tinh thần “chọn đúng vai” càng rõ ràng.

Trong quản lý thuế, Nhà nước giữ vai trò điều tiết, thu đúng thu đủ nhưng đồng thời kiến tạo môi trường thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tuân thủ tự nguyện.

Trong thương mại điện tử, Nhà nước không kiểm soát thay doanh nghiệp, mà tạo hành lang số minh bạch, chống hàng giả, đảm bảo cạnh tranh công bằng.

Trong giáo dục nghề nghiệp, việc tăng cường phân cấp, đồng thời hậu kiểm chất lượng, là cách để các cơ sở năng động hơn mà vẫn giữ mục tiêu dài hạn về chất lượng đào tạo.

Nhà nước kiến tạo không làm thay thị trường, càng không làm thay người dân, nhưng cũng không bỏ mặc những “khoảng trống” mà thị trường không thể lấp đầy.

Những vấn đề khó như biến đổi khí hậu, đảm bảo an sinh, thúc đẩy phát triển vùng khó khăn, đầu tư hạ tầng không sinh lời… chính là phần việc Nhà nước phải làm, và làm bằng được.

Việc chọn đúng vai còn là cách để huy động được nguồn lực toàn xã hội. Khi doanh nghiệp thấy vai trò mình được tôn trọng, họ sẽ chủ động đầu tư.

Khi người dân thấy thủ tục minh bạch, họ sẵn sàng tham gia, giám sát và đóng góp. Và khi Nhà nước tập trung đúng trọng tâm, pháp luật sẽ trở thành động lực phát triển thực sự.

Từ nguyên lý quản trị ấy, thông điệp mà Thủ tướng Chính phủ đưa ra không chỉ là đổi mới trong phương pháp xây dựng pháp luật, mà còn là định hình lại triết lý điều hành: Kiến tạo không phải bằng mệnh lệnh, mà bằng bước đi cụ thể để xã hội tiến lên, và tiến xa hơn.